A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

6 .2 .  Fors  tilidagi  manbalar
6 .2 .1 .  «Fathnom a»
“ F ath n o m a”  nom li  tarixiy  mavzudagi  sh e ’riy  doston  muallifi  M ulla 
Shodiydir.  U ning  hayoti  va  ilmiy  —  adabiy  faoliyotiga  oid  m a’lum otlar 
juda kam.  Shayboniyxonning inisi  M ahm u d  Sulton  xizm atida bo'lganligi 
va  uning  topshirig‘i  bilan  o ’zining  “ F a th n o m a ”  dostonini  yozganligi, 
uni  1502-yili  tugatgan  bo’lib,  ayni  shu  davrda  55  yoshda  b o’lganligi 
m a’lum ,  xolos.
“ F athnom a” tarixiy doston bo'lib,  unda Shayboniyxon tavallud topgan 
1451-yildan  to   Dashti  qipchoq  o ’zbeklari  to m o n id a n   Sam arqandning 
istilo etilishi, so’nggi  m arta  1501-yil  iyun oyigacha bo’lgan asosiy ijtimoiy- 
siyosiy  voqealar  keng  yoritilgan.  X orazm   va  uning  U rganch,  Vazir  va 
A doq  s in g a ri  s h a h a r la r i,  D a sh ti  q i p c h o q n in g   a h o lis i,  x u su san  
m ang'itlam ingturish-turm ushi, shuningdek,  Shayboniyxon askariarining 
Turkiston,  A ndijon,  Buxoro,  Dabusiya  va  Q arshi  viloyatlarini  ishg’ol 
qilganliklari  haqida  qim m atli  m a’lu m o tlar  mavjud.
Asar  hozircha  bironta  tilga  tarjim a  qilinm agan.  U ning  q o ’lyozma 
nusxalari  ko’pgina  m am lakatlam ing  kutubxonalarida  saqlanadi.  Rossiya 
va  M D H   m am lakatlarida  “ F ath n o m a”  dostonining  beshta  qo'lyozm asi 
m avjud.  B u la rd a n   ik k ita si  S a n k t - P e te r b u r g   D a v la t  u n iv e rs ite ti 
kutubxonasida,  ikkitasi  D ushanbeda  va  bittasi  O 'z R   FA  Sharqshunoslik 
institutida  (И н в .  №   5369)  saqlanadi.  T oshkentdagi  qo'ly ozm a  juda 
qimmatli  bo'lib,  XVI  asrda  ko'chirilgan  va  u  turli  mavzudagi  9  ta  ajoyib 
miniatyura  bilan  bezatilgan.
Asli  Xoji  tarxon  A straxonlik  bo'lgan lari  u ch u n   sulola  sh u n d a y   atalgan.