A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

3 .5 .  Asar  tarkibining  tahlili
An’anaga ko'ra, tarixiy asarlar «Bismillohi  Rahmonu  Rahim* so'zidan 
keyin  hamd,  tahm id  —  Allohga  hamdu  sano  bilan  boshlanadi.  So'ngra, 
na’t  -   M uhammad  Payg'ambam ing  ta’rifi,  maqtovi  bitiladi.  Yana  to'rt 
sahobalar-Xalifai  Roshidin,  ya’ni  to 'g 'ri  yo'ldan  yurgan  xalifalar -  Abu 
Bakr  Siddiq,  Um ar,  Usmon  va  Alilaming  madhi  o'rin  oladi.  Shundan 
keyin  tarixchi  o 'z   asariga  homiylik  qilgan  shaxsni  ulug'laydi.  Alohida 
ibora  «Ammo  ba’d*  so'zidan  so'ng  muallif o'zi  va  yozmoqchi  bo'lgan 
asari  to'g'risida  ixcham  m a’lumot  yoki  shu  xususida  ayrim  tafsilotlarni 
zikretadi.  Buni  mualliflar muqaddima yoki debocha deb ataydilar.  Mana 
shundan so'ng asaming asosiy  mazmuni  bayon etiladi.  Tarixiy asarlarda, 
asosan  ikki  uslubda  voqealar bayon  etiladi.
a)  Xronologik  tartibda,  ya’ni  yilma-yil.  Bu  tartibda  «Tarixi  Tabariy», 
♦Mujmali Fasixiy», «Matla’ as-sa’dayn* va «Bobumoma» kabi asarlaryaratilgan.
b)
 Tarixiy asarlarda eng muhim voqealar alohida sarlavha ostida bayon 
etiladi.
Bundan tashqari  turli  hududlarda  yuz  bergan  voqealar alohida bayon 
etilishi  mumkin.  Yana  ayrim  tarixiy  asarlarda  yuqoridagi  usullar aralash 
holida  ham  kelishi  mumkin.