A ashirov, sh. Atadjanov

35. Kelin uchun yasatilgan xonaga chimildiq tutiladimi?
36. Kuyov tomonida nikoh kuni o ‘tadigan yana qanday odatlar
bor?
To ‘ydatt so ‘ng о ‘tkaziladigan marosimlar.
31. Kelin salom: yuz ochar, yo‘qlandi (mahalliy udumlar
yoziladi).
38. Kelinga qanday sovg‘alar beriladi?
39. Kelinni uy-ro‘zg‘or ishlariga jalb qilish bilan bog'liq qanday
marosimlar bajariladi?
40. Chilla davriga amal qilinadimi (qanaqa irimlar mavjud)?
41. Kuyov chaqiriq.
42. Quda chaqiriq.
43. Qiz chaqirdi va yo‘qladi.
Beshik to ‘yi.
44. Kimiar is'htirok etadi?
45. Qanday sovg‘alar tayyorlanadi?
46. Bu to‘y qachon va qanday o ‘tadi?

---

ETNOLOG1YAGA OID ATAxVIA YA 
TU S HUN CHALARNIN G IZO H L I LUG‘ATI
AVTOXTON 
(yunon.) —
mahalliy, tub aholi mahalliy yer 
egasi bo‘lgan xalq, mamlakatning ibtidoiy aholisi, aborigenlar.
ANTROPOGENEZ 
(yunon.)
— inson jismoniy qiyofasining 
shakllanishi, mehnat faoliyati, shuningdek, jamiyatning kundalik 
rivojlanish jarayoni. Antropogenez haqidagi ta ’limot antropologiya 
tarmog‘i hisoblanadi.
ANTROPOLOGIYA 
(yunon.)
— odamning kelib chiqishi 
va evolutsiyasi, odamzod irqlarining paydo boiishi, odamning 
tana tuzilishidagi normal farq, tafovut, o‘zgaruvchanlik haqidagi 
fan. Antropologlar odam haqida tushuncha, odamnt o'rganuvchi 
fan odamning suyak tuzilishi, teri va sochining rangi va boshqa 
ti plari, fiziologik, jinsiy va boshqa xususiyatlarini o'rganadi. 
Antropologiya ijtimoiy fanlarga juda yaqin turadigan biologiya 
sohasidir. Bu fanga doir fikrlar bundan bir necha ming yil ilgari 
paydo bo‘lganiga qaramay, u fan sifatida faqat XIX asrning ikkinchi 
yarmidan shakllana boshladi. Antropologiyaning muhim sohasi, 
odam organizmning tuzilishi va rivojlanishiga juda ta ’sir qiladigan 
fiziologik, biokimyoviy va genetik omillarini o ‘rganadigan bo‘limi 
«Odam biologiyasi» degan umumiy nom bilan XX asrning 
o‘rtalaridan boshlab rivojlandi. Odamning paydo boMishida faqat 
tabiat olamining qonuniyatlarigina emas, balki ijtimoiy omillar 
ham muhim rol o‘ynagan. Odam paydo bo‘lganidan hozirgi 
holatigacha uning butun hayoti ijtimoiy jamiyatning rivojlanishi 
qonuniyati bilan chambarchas bog‘langan. Antropologiyaning fan 
bo‘lib rivojlanilishida tabiat va jamiyat to ‘g‘risidagi fanlar ijobiy 
rol o ‘ynagan. Zamonaviy fan nuqtai nazaridan aytganda, 
antropologiya quyidagi uchta katta bo‘limdan iborat: 1). Odam 
m orfologiyasi; 2). Antropogenez; 3). Irqshunoslik (etnik 
antropologiya). Morfologiya odamning jismoniy tuzilishidagi 
belgilarning yosh, jins, kasb va tashqi sharoitga qarab o‘zgarishini 
tushuntirib beradi. Irqshunoslik odamzod irqlarining kelib chiqish 
davri va sabablarini, ularning yer yuziga tarqalishini izohlab, 
etnogenez muammolarini yechishga ham o ‘z hissasini qo‘shadi.
163

---

Antropologiya biologiya fanining faqat nazariy sohasi bo‘libgina 
qolmay, amaliy ahamiyatga ega bo‘lgan tarmog‘i hamdir. Uning 
dalillaridan ko‘p sohalarida, masalan, odam ning jism oniy 
o‘sishini o'rganishda, shuningdek, sud tibbiyoti, ekspertizasida 
foydalaniladi.
ANTROPOLOGIK T IP — muayyan hududga mansub 
odamzodning tuzilishidagi irqiy turg‘un belgilarning shakllangan 
majmui. Bu atama bilan katta irqlar, ularning bo‘limlari ham 
ifodalanadi.
GENEALOGIYA