A ashirov, sh. Atadjanov

sohasidir. Bu fanga doir fikrlar bundan bir necha ming yil ilgari
paydo bo‘lganiga qaramay, u fan sifatida faqat XIX asrning ikkinchi
yarmidan shakllana boshladi. Antropologiyaning muhim sohasi,
odam organizmning tuzilishi va rivojlanishiga juda ta’sir qiladigan
fiziologik, biokimyoviy va genetik omillarini o ‘rganadigan bo'limi
«Odam biologiyasi» degan um um iy nom bilan XX asrning
o ‘rtalaridan boshlab rivojlandi. Odamning paydo b o‘lishida faqat
tabiat olam ining qonuniyatlarigina emas, balki ijtimoiy omillar
ham m uhim rol o ‘ynagan. Odam paydo b o ‘lganidan hozirgi
holatigacha uning butun hayoti ijtimoiy jamiyatning rivojlanishi
qonuniyati bilan chambarchas bog‘langan. Antropologiyaning fan
b o ‘lib rivojlanilishida tabiat va jamiyat to ‘g ‘risidagi fanlar ijobiy
rol o ‘ynagan. Zam onaviy fan nuqtai nazaridan aytganda,
antropologiya quyidagi uchta katta b o‘limdan iborat: 1). Odam
m orfologiyasi; 2). A ntropogenez; 3). Irqsh u n oslik (etnik
antropologiya). Morfologiya odam ning jism oniy tuzilishidagi
belgilaming yosh, jins, kasb va tashqi sharoitga qarab o ‘zgarishini
tushuntirib beradi. Irqshunoslik odamzod irqlarining kelib chiqish
davri va sabablarini, ularning yer yuziga tarqalishini izohlab,
etnogenez muammolarini yechishga ham o ‘z hissasini q o‘shadi.

---

Antropologiva biologiya fanining faqat nazariy sohasi bo‘libgina
qolmay, amaliy ahamiyatga ega bo‘lgan tarmog'i hamdir. Uning
dalillaridan ko‘p sohalarida, masalan, odam ning jism on iy
o ‘sishini o ‘rganishda, shuningdek, sud tibbiyoti, ekspertizasida
foydalaniladi.
A N TR O PO LO G IK T IP — muayyan hududga mansub
odamzodning tuzilishidagi irqiy turg‘un belgilarning shakllangan