A. A. Qaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev kompyuter tizimlari va tarmoqlari

16.7. Korxonaning axborot protokoli (FIP)
Fransiya, Italiya va Belgiyadagi oldi kompaniyalar mehnati natijasida FIP yuza keldi. AQSh kompaniyalar misol uchun Honeywell fransuz ishlab chiqaruvchilar bilan hamkorlikda Butunjahon FIP standartini ishlab chiqishmoqda.
FIP standarti juda katta axborot yetkazish darajaga yetkazish va intervallar yuqorida aniqlash uchun harakat qiladi.
Liniya kirish usuli.
Xabardor qilish amali axborotni yetkazish koordinatasining markaziy qismi orqali amalga oshiriladi. Bu orqali har bir qurilma uchun maxsus adres berilishi kerak bo‘lmaydi. o‘zgaruvchi (o‘tkazuvchi orqali yuzaga kelgan) liniya bo‘ylab bitta yetkazuvchi orqali yetkaziladi va shu liniya joylashgan qabul qilivchi orqali qabul qilinadi.
O‘rta qurilma liniyasida 3 amalga oshirish sikli mavjud:
• Cyclic traffic – o‘rta qurilma liniya nomlari jadval komandalaridagi o‘zgaruvchilarni qo‘llagan holda ishlatiladi;
• Aperiodic traffic – o‘rta qurilma liniya har bir qurilmadan kelgan so‘rovga javob qaytaradi;
• Xabar berish xizmati – o‘rta qurilma ishlash jarayonidan oldin kelgan so‘rovlarga mutonosib javob berish imkonini beradi.



16.14-rasm. FIP ning ishlashi.


WORLDFIP. WorldFip hozirgi kundagi Yevropa Ittifoqi ishlab chiqaruvchilar korxona axborot protokoli (FIP) xalqaro standartini qabul qilishmoqda va amalda ishlatishmoqda.
FIP axborot almashuvini rivojlangan protokoli va hozirgi kunda Yevropa Ittifoqi qo‘llanilmoqda. FIP fizik bosqichi IEC S50.02 bilan ishlaydi hamda juftlangan yoki optik tolali kabellarda 31.25 kbps, 1 yoki 2.5Mbps bu tezliklarga mos ravishda S1, S2 va S3 standartlari biriktiriladi. S2 standart tezlik hisoblanadi. Qo‘shimcha ravishda optik tolali kabelga 5Mbps tezlik qo‘shilgan. Qurilmalar liniya orqali yoki mustaqil kuchaytirilgan bo‘lishi mumkin. FIP hosil qiluvchi-taqsimlovchi-qabul qiluvchi turidagi aloqa almashishdan foydalanadi. Qurilmalar va ularning o‘zgaruvchilari hosil qiluvchi yoki maxsus o‘zgaruvchilarning qabul qiluvchilarni loyihalaydi.
Bitta qurilma ikkita o‘zgaruvchini hosil qiluvchi va boshqa tarmoqda joylashga qabul qiluvchi qurilma bo‘lishi mumkin.



16.15-rasm. Jadvalni konfiguratsiya va rejalashtirish

1994-yildan boshlab ikkita tashkilot sanoat ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarishda aloqa almashinuv standartlarini rivojlantirishga harakat qilishmoqda.

Bu tashkilotlar WorldFIP (Shimoliy Amerika) va Loyiha tizimlarining o‘zaro bog‘liqligi.
1994-yil sentabrida bu ikki tashkilotlar birlashgan holda Fieldbus Tashkilotiga birlashdilar.
Fieldbus Tashkiloti to‘liq ravishda “intellekual” qurilmalari ishlab taqdim eta boshladi va modem raqamli aloqa almashish texnologiyasi yordamida quyidagi imkoniyatlarni yaratdi:
• yozuvlarni kamaytirish;
• bir dona qurilma orqali ko‘pgina jarayonlarning o‘zgaruvchilarini axborot almashuvini ta’minlash;
• sifatli diagnostika;
• har hil turdagi ishlab chiqaruvchilar orasida qurilmalarning o‘zaro bog‘liqligi;
• boshqarish darajasini yaxshilaydi;
• ishga tushiruvchi vaqti kamayishi;
• soddaroq integratsiyasi.
Yangi raqamli texnologiya rivojlanib borayotgan paytda Fieldbus tashkilotining asosiy maqsadian biri 4-20 mA standartini saqlab qolish. Quyidagi afzalliklari saqlab qoladi:
• ko‘p o‘tkzuvchilik xususiyati kamayishi
• ma’lumotlarni aks ettirish uchun tanlashni qulayligi;
• nazorat qiluvchi funksiyaning tahsimlovchisi;
• boshqarish qurilmalarining sezgirligi kamayishi;
• axborotni integratsiyasi va ishonchligi raqamli axborot almashinuvi dasturi orqali yaxshilanishi.