A. A. Qaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev kompyuter tizimlari va tarmoqlari

13.1. Oqimni boshqarish protokoli
Juda ko‘plab oddiy protokollar faqat oqim nazorati bilan bog‘liq bo‘ladi va uzatuvchiga qabul qilingan belgilar va tovush to‘lqinlari o‘rtasidagi uzulishlarni o‘rnatilishiga o‘xshagan oddiy texnikalarning rivojlantirilishi orqali ifodalanadi. Bu ikkita oqim nazorat protokollari XON/XOFF va ETX/ACK lardir.
XON/OFF protokoli. Bunda 2ta maxsus belgilardan foydalaniladi va oqim nazorat protokoliga asoslangan. Odatda bularASCII kodlash jadvali belgilari XON uchunDCI,va XOFF uchun DC3 lardir.Uzatuvchi malumotni qabul qiluvchidan XOFFni qabul qilmaguncha uzatadi,keyin XON ni qabul qilgunigacha uzatishni to‘xtatib kutib turadi.Bunga o‘xshash misolni printer buffer qurulmasida ko‘rishimiz mumkin.Buffer ma’lum nuqtaga yetganda (masalan 66%) Printer XOFF signalni kompyuterga jo‘natadi, keyin buffer boshqa holatga o‘tganda va bo‘shaganda (misol uchun 33% da) kompyuterga (XON)signalini yuboradi.
XON/XOFF ning bitta kamchiligi boshqaruv signallaridan faqat bittasini yuborishi mumkin holos va bu printerga o‘xshash qurilmalarning nazorat dasturlari uchun yetarlidir.
13.2. Binar sinxronlashgan protokol
Binar (ikkilik) sinxronlashgan nazorat (BSC) protokollari 1966-yilda IBM tomonidan kompyuterni terminal bilan yoki kompyuterni kompyuter bilan aloqasini o‘rnatish uchun ishlab chiqilgan. Bu nuqta bilan nuqtani yoki juda ko‘p nuqtalarni bo‘g‘lovchi ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin, BSC – bu belgilarga asoslangan va yuqori darajadagi bit larga asoslangan ma’lumot nazorat protokoli HDLS ga qarama qarshi protokoldir.
XON/XOFF oqim nazorati mexanizmi terminal va kompyuterni o‘rtasidagi kichik interaktiv xabarlarni oson boshqara oladi. Ularning tugallangan xabarlarni uzatishda, terminallar o‘rtasida yuzlab hatto minglab belgilar bilan ishlangan hollarda ya’ni “block mode” blok rejimi bilan monandligi kamroqdir. Boshqa tomondan BSC protokoli katta hajmdagi ma’lumotlar bloklarini boshqarish uchun mo‘ljallangan.
Nazorat belgilari BSC xabari tarkibidagi turli vazifa bajaruvchi signallarni ajratish vatasdiqlash ma’lumotlarini almashinish uchun xizmat qiladi.
13.1-jadval
BSC da ishtirok etayotgan boshqarish belgilari ro‘yxati