S .G .Z IB E L IN
Z ibelin Sem yon G erasim ovich 1735-yilda
M oskvada ruhoniy oilasida
d unyoga keldi. U yoshligidanoq qobiliyatli va h a r narsaga q iziq uv chan
bola b o ‘lgan ekan.
S.G .Z ibelin m aktabda boshlang‘ich ta ’lim ni olganidan so‘ng M oskvada
o ch ilg an slo v y an -g rek -lo tin akadem iyasiga o ‘qishga kiradi. 1755-yilda
M oskva d o rilfu n u n i tashkil etilg an id a S .G .Z ib elin bir n e c h a b o sh q a
ta la b a la r b ila n d o rilfu n u n n in g u m u m iy t a ’lim b o ‘lim iga o ‘tadi.
S .G .Z ibelin tibbiyotga ju d a qiziqardi. Moskva dorilfununida esa tibbiyot
fakulteti h ali ish bosh lam ag an edi. S h u ning u c h u n ch e t elga o ‘qishga
ketdi. S .G .Z ib e lin ch e t elda (G o llan d iy a d a) L eyden d o rilfu n u n in in g
tib b iy o t fakultetiga o ‘qishga kirdi. U y erda m uvaffaqiyatli o ‘qib, 1764-
yilda tugatib, bilimli hakim b o ‘lib Rusiyaga qaytib keldi.
Bu vaqtda M oskva
d o rilfu n u n in in g tibbiyot fakulteti h am ishlay boshlagan edi. S .G .Z ib elin
shu fakultetga professor qilib tayinlandi. U vaqtlarda Rusiyada fan sohasida
m utaxassislar ju d a kam edi. S huning u c h u n S .G .Z ibelin bir n ech a fandan
dars berardi. X ususan,
anatom iya, terapiya, jarrohiya va kim yo fanlaridan
leksiya o ‘q ird i. L ekin, S .G .Z ib e lin asosan tera p iy a soh asid a m utaxassis
edi. Shuning uchun bu fanni o'qishga alohida aham iyat berardi: talabalarga
k o ‘p ro q am aliy tib b iy o tn i singdirishga h arak at qilardi.
Leksiya v aq tid a
h a r xil k asallik lar bilan o g ‘rigan b e m o rla rn i nam oy ish qilardi.
S .G .Z ibelin o ‘z zam onasining ilg‘o r kishilardan edi. U doim yangilikka
intilar, talabalarga ham tibbiyot sohasidagi yangiliklami yetkazishga harakat
qilardi. R u sla rd an k o ‘p ro q m utaxassislar yetishib chiqishiga alo h id a
aham iyat berardi. 0 ‘zi c h u q u r bilim li olim va tajribali ja m o a t arbobi edi.
O lim sifatida o ‘sha vaqtdagi ilg‘o r ilmiy fikr pozitsiyasida turardi. A m m o,
kasalliklarning m ohiyati m asalasida inson konstitutsiyasi (m izoji)ga am al
qilardi.
S .G .Z ib e lin tajribali pedagog h am edi. U o ‘z
leksiyalarini yuksak
saviyada o'qirdi. U ning o ‘z leksiya o ‘qish uslubi bor edi. M asalan, leksiyani
o dd iy
m iso llard an boshlab, so 'n g m u rakkab m u am m o larg a o ‘tard i. H a r
b ir kasallikni bayon qilishda, a w a l shu kasal b o ig a n a ’zoning tuzilishini
(a n ato m iy a sin i), u n in g funksiyalarini b ay o n etib , so ‘ng patologiyasiga
o 'tard i. S h u n d an keyin kasallik sababini ko ‘rsatib,
uni davolash usullarini
bayon etardi. B unda shu kasallikda beriladigan dori retseptini tuzishn i va
un i tayyorlash usullarini k o ‘rsatard i. O lim gigiyena m asalalari,
h a r xil
kasalliklarda ovqat iste’m ol qilish qoidalariga ham katta aham ijat berardi.
S.G .Z ibelinning ta ’kidlashicha gigiyena qoidalariga rioya qilish, yaxshi
sifatli ovqat iste’m ol qilish kishilarni k o ‘p kasalliklardan saqlaydi. O lim
125
o d am organ izm i, unin g ruhiy ho lati ju d a m urakk ab tizim ekanligini
k o ‘rsa tib , h a r b ir individga n isb a ta n a lo h id a m u n o sa b a td a b o ‘lish
kerakligini uqdirardi.
S .G .Zibelin o ‘z dunyoqarashi nuqtai nazaridan ilg‘o rf a n
tushunchasiga
yaqin turardi. U odam organizm ida sodir b o'lu vch i fiziologik va patologik
jarayo nlam i tushunishda tajriba (eksperim ent)ni birinchi o ‘ringa q o ‘yardi.
U m um an Zibelin ilg‘or fikrli olim edi. S .G .Z ibelin M oskva dorilfununida
35 yil xizm at qilib, 1802-yilda 67 yoshida vafot etdi.
Do'stlaringiz bilan baham: