A. A. Q od irov t ib b iy o t



Download 17,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/99
Sana28.06.2022
Hajmi17,84 Mb.
#712517
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   99
Bog'liq
2021-02-22603383da9fe88256 Tibbiyot tarixi (Qodirov A.) - 2005 y.

7 — T ib b iy o t ta rix i
97


m um kin. Ibn S inon ing yozishicha, sharob tozalo v ch i, bu rish tiru v ch i va 
qurituvchi xususiyatga ega.
Ib n S ino n o su r (o qm a) yaralarga alo h id a ah am iy at b ergan. B unday 
y aralarn i kesish va olov bilan kuydirib davolashni tavsiya etgan.
Suyak sinishi va b o ‘g ‘im lar ch iq ish i h aq id a Ibn S ino t o ‘g ‘ri fikr 
y uritg an. U n in g t a ’k idlashicha, gavdadagi deyarli h am m a b o ‘g ‘im lar 
ch iq ish i m um kin. B a’zilari te z -te z , b a ’zilari kam chiq ad i. M asalan
olim ning yozishicha, b arm oq b o ‘g‘im lari sinsa sinadiki, lekin chiqm aydi. 
B o‘g‘im da suyak boshi kirib turadigan ch u qurcha qancha yassi b o ‘lsa, shu 
b o ‘g‘im shuncha oson chiqadi. M asalan, yelka suyak b o ‘g‘imi shundaydir. 
Bu yerd a Ib n S ino pay c h o ‘zilishini h am k o ‘rsatib o ‘tgan.
Ib n S in o b iro r b o ‘g ‘im n in g c h iq q a n lig in i an iq b elg ilash u c h u n
b o ‘g ‘im ni sog‘ kishining sh un day b o ‘g ‘im iga taqqoslab k o ‘rish n i tavsiya 
etgan . O lim o d a t b o ‘lib qolgan b o ‘g ‘im ch iq ish in i h am eslatib o ‘tgan. 
A m m o, b u y erda xato fikr yuritgan. U ning y o zish icha, b u n d a y chiqish 
rutubatlarga b o g iiq emish.
Suyak sinishini Ibn Sino oddiy ajralish va majaqlanishga b o ‘lgan. Suyak 
sinib, m ayda bo'laklarga ajralib ketsa, uni majaqlanish deb atagan. Suyak 
sinib, uning b o ‘laklari o ‘z joyida qolsa uni yorilish deb atagan. Bu yerda 
suyakning darz ketishini ham eslatib o ‘tilgan. Ibn Sino suyak sinishini yana 
ochiq va yopiq xillarga bo ‘lgan. Ochiq sinishni davolash ancha qiyin ekanligini 
k o ‘rsatgan. Singan suyakni davolashda asosiy qoida sifatida siniq b o ‘laklarini 
tortib o ‘z joyiga tushirib, so‘ng m ahkam bogMab qo'yishni (taxtakachlash, 
gipslash) tavsiya etgan. B ogiangandasuyak (a ’zo) o ‘zining tabiiy holatini 
olishi kerakligini ta ’kidlaydi. Ibn Sinoning yozishicha, bog‘lab q o ‘yilgan 
suyak qimirlatilmasligi lozim. Ammo, suyak (bo‘g‘im) qotib qolmasligi uchun 
a ’zo goho-goho astagina harakatlantirib turilishi kerak.
U m u m an , Ibn Sino travm atologiya m asalalarini an cha batafsil bayon 
etgan. C h iq q a n -sin g a n la rn i d avolashd a ishlatiladigan d o rila r q ato rid a 
m u m iy o n i h am k o ‘rsatgan.
Ib n S in o u m um iy kasalliklarga aso san isitm ali xastalik larni kiritgan. 
U o ‘z asarlarida, birinchi galda "Tib qonunlari"da bu m asalaga k atta o ‘rin 
bergan. O lim 60 d an o rtiq h a r xil isitm alar va isitm ali kasallik larni 
b ay o n etgan. F aq at b ir kunlik isitm ad a n 23 xilini k o ‘rsatgan. U larn in g
belgilari, kechishlari va oqibatlarini k o ‘rsatib bergan.
Ibn S ino isitm aga bunday t a ’r if bergan: "Isitm a yurakda alan galanib, 
arteriy a va venalardagi ruh hamd.a q o n n in g vositachiligida b u tu n tanag a 
tarqaladigan, natijada badanda ham alangalanib, kishining tabiiy holatiga 
z a ra r y etk azad ig an yot h a ro ra td ir" 1. D e m a k , Ib n S in o n in g fik rich a 
isitm an in g dastlabki paydo b o ‘ladigan joyi yurakdir.

Download 17,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish