Valuta riski
- tomonlar o‘rtasida
tashqi savdo va kredit
shartnomalarini
imzolash
jarayonida
to io v
vositasi
sifatida
foydalaniladigan valuta kursining o‘zgarishi tufayli vujudga kelishi
mumkin boigan yo‘qotishdir.
Odatda valuta kursi bahosining tushishi natijasida eksportyor va
kreditor zarar ko‘radi, to io v valutasi kursining oshishidan esa importyor
va qarzdor moliyaviy mabiagiarini yo‘qotadi.
Xalqaro hisob-kitoblarda valuta riskidan ko‘rilishi mumkin
zararlami
oldini olish maqsadida
himoya kelishuvi
to‘g‘risida
shartnoma shartlari joriy etiladi, bu shartlar eksporter va importer
o‘rtasida tuziladigan shartnoma va kontraktlarda ko‘zda tutiladi.
Bretton
- Vudse valuta tizimi inqirozigacha boigan davrda va oltin pariteti
bekor qilinguncha oltin kelishuvlari qoilanilar edi, bunda toiov
vositasining
pariteti oltinga nisbatan o‘zgaradigan
farq summasi
proporsional ravishda to ia b berilgan.
Valuta kelishuvi -
eksporter va importeriga to io v vositasining
qadrsizlanishidan himoya qilish boiib, to io v valuta kursining o‘zgarishi
natijasida vujudga keladigan farqni proporsional tarzda to‘lab berish
haqidagi kelishuvdir.
15.5.1. Akkreditiv
Xalqaro hisob-kitoblar ichida akkreditiv juda ko‘p
qoilaniladigan
pul o‘tkazmalarining shakli hisoblanadi. Akkreditiv bilan hisob-kitobda
importer benefitsaming nomiga akkreditiv ochish yuzasidan topshiriq
beradi, akkreditiv summasi benefitsaming tovarlar yetkazib berganligi
yoki xizmatlami ko‘rsatganligini tasdiqlovchi
hujjalari asosida uning
hisobiga o‘tkaziladi.
Xalqaro akkreditiv bilan hisob-kitoblami amalga oshirishda
quyidagi tomonlar ishtirok etadi:
1. Importer, bankka akkreditiv ochish uchun murojaat qiluvchi.
2. Emitent - bank, akkreditiv ochuvchi bank.
3.
Avizo qabul qiladigan bank, ushbu bank importer bankida
benefitsar nomiga akkreditiv ochilganligi haqida xabami eksporterga
yetkazadi va toiovni amalga oshiradi.
4. Benifitsar - eksporter, uning hisobiga akkreditiv ochiladi.
Xalqaro hisob-kitoblaming akkreditiv
shakli eksporterga toiovni
kafolatlashi bilan alohida -ahamiyat kasb etadi, chunki eksporter va
importer o ‘rtasida tuzilgan shartnoma summasi oldindan eksporterga
279
xizmat ko‘rsatadigan bankning akkreditiv hisobvarag‘iga o‘tkazib
beriladi. Shuning uchun eksporterlar xalqaro hisob-kitoblarda to‘lov
qobiliyati nisbatan past importerlar va siyosiy
- iqtisodiy jihatdan
beqarorlik mavjud bo‘lgan mamlakat eksporterlari to‘lovlami amalga
oshirishda ushbu shakldan foydalanishni afzal ko‘radi.
Akkreditiv qoilanilishi darajasiga qarab quyidagi turlarga
bo‘linadi.
1. Emitent - bank akkreditivning shartlarini o‘zgartirish nuqtayi
nazaridan,
Do'stlaringiz bilan baham: