A. A. Karimov j. E. Kurbanbayev s. A. Jumanazarov

0 ‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar
1. Ishlab chiqarish zaxiralari deganda nimani tushunasiz?
2. Ishlab chiqarish zaxiralarining qanday turlari mavjud?
3. Ishlab chiqarish zaxiralari qaysi baholarda baholanadi?
4. Materiallar harakati qaysi hujjatlar bilan rasmiylashtiriladi?
5. Materiallaming ombordagi va buxgalteriyadagi hiso-bi qanday 
tashkil qilinadi?
6. TM Zlami hisobga olish vazifalarini sanab bering?
7. TMZlami baholash usullarini tushuntiring?
8. TM Zlar harakatini hujjatlashtirish deganda nimani tushunasiz?
9. TM Zlaming ombordagi va buxgalteriyadagi hisobini yuritish 
qoidalarini izohlang.
10. Inventar va x o ‘jalik jihozlari hisobining xususiyatlarini aytib 
о ‘ting.
284

---

Ю -В О В . IN V E S T IT S IY A L A R H IS O B I
10.1. Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda investitsiyalar hisobini
tashkil etish
“2017-2021-yillarda 0 ‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 
beshta ustuvor yo ‘nalishi bo ‘yicha Harakatlar strategiyasi”da kapitalni 
jalb qilish hamda korxonalar, moliyaviy institutlar va aholining erkin 
mablagMarini joylashtirishning muqobil manbai sifatida moliya bozorini 
rivojlantirishga qaratilgan 0 ‘zbekiston Respublikasi moliya bozorini 
o ‘rta muddatli va uzoq muddatli istiqbolda rivojlantirish konsepsiyasini 
ishlab chiqish belgilangan49.
Loyihada quyidagilar nazarda tutiladi:
- mustahkam 
moliyaviy 
institutlarga 
qimmatli 
qog‘ozlar 
(obligatsiyalar, veksellar va boshqalar) chiqarishga ruxsat berish;
- qimmatli qog‘ozlar bozorini muvofiqlashtirish bo'yicha vakolatli 
organning moliya bozorining zamonaviy vositalarini joriy qilinishdagi 
rolini kuchaytirish, y a’ni mazkur organni nazorat organi sifatida emas, 
balki qimmatli qog‘ozlar bozori ishtirokchilarining huquq va qonuniy 
manfaatlarini himoya qiluvchi organ sifatida faoliyat samaradorligini 
oshirish;
- qimmatli qog‘ozlami dastlabki va qo‘shimcha emissiya qilishni 
davlat ro'yxatidan o'tkazish tartibini soddalashtirish;
- sug‘urta va boshqa moliyaviy xizmatlaming yangi shakllarini 
joriy qilish, sug‘urta va boshqa turdagi moliyaviy xizmatlaming hajmini 
kengaytirish;
- alohida milliy korxonalar aksiyalarining xorijiy nufuzli fond 
birjalarida dastlabki tarzda joylashtirilishiga erishish (IPO), ulaming 
xorijiy kapital bozoriga chiqishini ta ’minlash.
49 0 ‘z b e k isto n R e s p u b lik a s i P r e z id e n tin in g 2 0 1 7 y il 7 fe v ra ld a g i P F -4 9 4 7 -so n li F a rm o n ig a 8 -ilo v a.
285

---

X o‘jalik subyektlari bilan uning tashqi va ichki manbalari o ‘rtasida 
investitsiya resurslarining eng samarali harakatini ta ’minlash borasida 
qaror qabul qilish investitsiyalami boshqarishdagi asosiy vazifa 
hisoblanadi. Shuning uchun moliyaviy investitsiyalar resurlari oqimini 
boshqarish investitsiya faoliyatini boshqarishdagi markaziy masala 
hisoblanadi.
Investitsiya faoliyatini boshqarish jarayonida subyektni uchta 
izchil bosqichga ajratish mumkin: zarur axborotni yig‘ish va to‘plash; 
uni tahlil qilish; boshqaruvga oid investitsion qarorlar qabul qilish.
Investitsiya inglizcha “investment” so ‘zidan olingan bo‘lib, 
sarmoya 
qo‘yish 
degan 
m a’noni 
anglatadi. 
0 ‘zbekiston 
Respublikasining “Investitsiya faoliyati to ‘g ‘risida”gi50 Qonunining 3- 
moddasiga binoan,