A. A. Karimov j. E. Kurbanbayev s. A. Jumanazarov

turkumlanishi
“Nomoddiy aktivlar” nomli 7-son BHMSga muvofiq, nomoddiy 
aktivlar - moddiy-ashyoviy mazmunga ega boim agan, xo‘jalik 
yurituvchi 
subyekt 
tomonidan 
x o ‘jalik 
faoliyatida 
foydalanish 
maqsadida nazorat qilinadigan, shuningdek uzoq vaqt (bir yildan ko ‘p) 
ishlatish uchun m o‘ljallangan mol-mulk obyektlari.
“Nomoddiy aktivlar” nomli 38-son buxgalteriya hisobining xalqaro 
standartida quyidagicha ifodalangan; nomoddiy aktivlar pul (qiymat) 
ko‘rinishga, 
material-buyum ko‘rinishiga ega bo‘lmagan, 
ishlab 
chiqarish yoki xizmat k o ‘rsatishda qatnashuvchi, ijaraga berish mumkin 
bo‘lgan va boshqaruv maqsadlarida foydalanuvchi aktivlardir.
Nou-xau-ishlab chiqarish xo‘jalik faoliyati jarayonida foyda 
keltimvchi yangi texnologiyadir.
Nou-xau 
- yangi texnologiyalami foyda olish mqsadida ishlab 
chiqarish jarayonida qo‘llash78.
78 Financial and m anagerial accounting, 12e, Carl S.W arren, Jam es M .Reeve, Jonathan E.Duchac, 848-page
360

---

Nou-xau xo'jalik yurituvchi subyekt ta ’sischilari kelishuvida 
aniqlangan qiymat bo‘yicha xo ‘ja lik yurituvchi subyekt ustav kapitaliga 
ulush hisobida ta’sischilar kiritishi ham mumkin.
Tashkiliy xarajatlar, xo‘jalik yurituvchi subyektni tashkil qilish 
davomida 
vujudga keladi, x o ‘jalik yurituvchi subyekt har bir 
ishtirokchisi faoliyatning boshlang‘ich davridagi tashkiliy xarajatlar va 
y o ‘qotishlardan tashqari, maslahatchilar xizmatlari, reklama tadbirlari, 
hujjatlami tayyorlash, ro‘yxat olish va xarajatlardan iborat b o iad i.
Patent 
- bu yuridik jihatdan tan olingan va ro‘yxatga olingan 
mutloq huquqdir. Patentga tegishli huquq uning egasiga tashqaridan 
boshqa shaxslar aralashmasligi sharti bilan buyumdan yoki g ‘oyadan 
foydalanish, ulami ishlab chiqarish, sotish va nazorat qilish imkonini 
beradi.
Patent 
- yuridik kuchga ega bo‘lgan va ro ‘yxatga olingan 
huquqdir79.
Patentning tegishli organlar tomonidan ro‘yxatdan o ‘tkazilishi 
uning 
himoyalanishiga
kafoJat bermaydi. Ushbu huquqlar sudda 
muvaffaqiyat bilan himoyalanmaguniga qadar raqobatbardosh bo‘la 
olmaydi. Shuningdek, sudda 
huquq himoya qilinishi bilan bog‘liq 
barcha xarajatlami patent bahosining bir qismi sifatida kapitallashtirish 
lozimligi to ‘g ‘risida umumiy kelishuv mavjud.
Mabodo sud jarayonida yutqazilsa, u bilan bog‘liq xarajatlar ham 
amortizatsiya qilinmagan patent qiymati ham hisobdan chiqariladi