A. A. Karimov j. E. Kurbanbayev s. A. Jumanazarov

M oliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha asosiy vositaning kirim
qilinishi
T/r
X o‘jalik m uom alalarining mazmuni
Sum ma,
m ing s o ‘m
Debet
Kredit
1
M o liy av iy ijara sh a rtn o m a sig a k o ‘ra 
o lin g an a b to m o b iln in g k elib tu sh ish i
15 000
0820
03 1 0
7910
0 8 2 0
2
T o ‘lo v la m i u z o q m u d d a tlid a n jo r iy
qism ig a o ‘tk azish
7 500
7910
6950
H a r oyda, ijara m uddati d av o m id a
3
E sk irish h iso b lan ad i
3 000
9420
0299
4
M oliyaviy ijara b o ‘y ic h a jo riy
m a jb u riy atlam i s o ‘n d irish aks ettiriladi
625
6950
5110
5
Y il o x irid a to ‘lo v la m i uzoq m ud d atlid an
jo riy q ism ig a o ‘tk a z ish
7 500
7910
6950
Misol. Korxona avval ishlatilgan ofis uskunasini tekinga oldi. 
Qabul qilish-topshirish hujjatlari bo‘yicha uskuna qiymati 12000 ming
330

---

so‘mni tashkil etdi. Avval hisoblangan eskirish summasi — 4800 ming 
so‘m. Korxonaning uskunani o ‘m atish va tekshirish xarajatlari 260 ming 
so‘mni tashkil etdi. Ofis uskunasining boshlang‘ich qiymati 12260 ming 
so‘m (12000 + 260) bo‘ladi. Korxonaning uskunani yaroqli holatga 
keltirish xarajatlari uning boshlang‘ich qiymatiga qo‘shiladi. Uskunani 
tekinga olish bo‘yicha foyda solig‘i 12000 ming so‘m miqdoridan 
hisoblanishi kerak.
B u yerda quyidagi savol paydo bo‘ladi: avval hisoblangan eskirish 
summasi (uskuna yangi emas) qabul qilish-topshirish hujjatlarda qanday 
aks ettiriladi?
Korxona buxgalteriyasi uskuna kelib tushgach (u eski yoki 
yangiligidan qat’iy nazar), o ‘matilgan ko ‘rsatma bo‘yicha hisob inventar 
kartochkasini ochib, unga obyekt haqida barcha m a’lumotlami kiritadi, 
ya’ni obyekt haqida boshlang‘ich axborotlami tuzadi: uskuna qiymati, 
mazkur korxonadagi foydali xizmat muddati, amortizatsiyani hisoblash 
usuli va boshqa. Bunda asosiy vositalar obyektining xizmat muddati 
mazkur obyektdan avvalgi mulkdor foydalangan muddat hisobga 
olingan holda belgilanishi mumkin. Shunday qilib, uskunani kirim 
qilishda ilgari hisoblangan eskirish summasi e ’tiborga olinmasligi kerak.
11.6-jadval