A. A. Abduazizov tilshunoslik nazariyasiga


Unli tovushlarning tasnifi



Download 3,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/436
Sana02.01.2022
Hajmi3,04 Mb.
#306737
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   436
Bog'liq
TILSHUNOSLIK NAZARIYASIGA kirish

Unli tovushlarning tasnifi. 
Unli tovushlarning hosil  bo'lishi- 
da  havo  oqimi to'siqqa  uchramaydi  va tovush  paychalari  titray- 
di.  Har  bir  unli  tovush  o'zining  ovoz  toni  bilan  farq  qiladi. 
Unlilaming  talaffuzida  tilning  harakati,  labning  holati,  og'iz- 
ning  ochilishi  va  hokazolar  ahamiyatlidir.  Nutq  organlarining 
holatiga  ko'ra  unlilaming  sifati  (tembri)  va  miqdor  belgilari 
(cho'ziqlik va qisqaligi)  o'zgaradi.  Shu sababli unlilami artikula­
tsion  va  akustik  xususiyatlari,  sifat  va  miqdor  belgilariga  ko'ra 
tasnif  qilinadi.  Unlilaming  artikulatsion  tasnifi  chet  tilining 
talaffuziga o'rganishda  amaliy  ahamiyatga egadir.  Bunday tasnif 
tilning  harakati,  lab  va  yumshoq  tanglayning  holatiga  asoslana-


di.  Yumshoq  tanglayning  pastga  tushishi  natijasida  havo  burun 
bo'shlig'i  orqali  o'tadi  va  bu  holatda  burun  unlilari  yoki  naza- 
lizatsiyalashgan  (lotincha  nasalus  —  burun  bo'shlig'i)  unlilar 
hosil  bo‘ladi.  Bunday  nazalizatsiyalashgan  unlilar  fransuz  tilida 
uchraydi.
Til  eng  faol  nutq  a’zosi  bo‘lib,  og‘iz bo‘shlig‘ining  shakli va 
katta  kichikligi,  tilning  holatiga  bog‘liq.  Til  gorizontal  va  ver­
tikal  harakat  qiladi  va  shunga  ko‘ra  unlilar  qator  va  tilning 
ko‘tarilish  darajasiga  ko‘ra  tasnif qilinadi.
1. 
Tilning  gorizontal  harakatiga  ko‘ra  unlilar  til  oldi,  til 
o'rta  yoki  aralash  va  til  orqa  qator  tovushlarga  bo'linadi.
Til  oldi  unlilarining  talaffuzida  til  oldinga  harakat  qiladi: 
uning  uchi  pastki  tishlarga  taqaladi  va  tilning  o'rta  qismi  qattiq 
tanglayga  tomon yo'naladi.  Ba’zi til  oldi  unlilarining  talaffuzida 
til  sal  orqaga  yo'naladi  va  shu  tufayli  bunday  unlilami  orqa 
yo'nalishdagi 

Download 3,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   436




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish