𝐵𝑒𝑟𝑑𝑖𝑚𝑢𝑟𝑎𝑑𝑜𝑣 𝑆ℎ𝑒𝑟𝑚𝑢ℎ𝑎𝑚𝑚𝑎𝑑 𝐾𝐼𝑀𝑌𝑂 + 99899 − 477 − 60 − 09
42
72. 27,6 g
X
, ma’
lum massadagi
Y
va 2,4 mol
Z
larning to‘liq reaksiyasi
natijasida 84
g
X
3
YZ
6
hosil
bo‘ldi.
Z
ning molar
massasini
(𝑔/𝑚𝑜𝑙)
aniqlang.
Y
=
27 𝑔/𝑚𝑜𝑙)
A) 60
B) 34,5
C) 29
D) 19
Yechimi:
Ushbu misolni yechish uchun reaksiya sxemasini tuzib olishimiz kerak bo`ladi, va bosiqchli
proportsiyalar orqali natijani keltirib chiqaramiz, demak misolning ishlanishiga etibor qaratamiz:
Demak to`g`ri javob:
𝑫) 𝟏𝟗
ekan
73. 96
g X
va yetarli miqdordagi
Y
6
reaksiyasidan 144
g
XY
2
olindi. Bunga ko‘ra 192
g
Y
8
va yetarli
miqdordagi
X
reaksiyasidan necha gramm
XY
3
olish mumkin?
A) 448
B) 440
C) 220
D) 240
𝐵𝑒𝑟𝑑𝑖𝑚𝑢𝑟𝑎𝑑𝑜𝑣 𝑆ℎ𝑒𝑟𝑚𝑢ℎ𝑎𝑚𝑚𝑎𝑑 𝐾𝐼𝑀𝑌𝑂 + 99899 − 477 − 60 − 09
43
Yechimi:
Ushbu misolni yechish uchun reaksiya sxemasini tuzib olishimiz kerak bo`ladi, va bosiqchli
proportsiyalar orqali natijani keltirib chiqaramiz, demak misolning ishlanishiga etibor beramiz:
Demak to`g`ri javob:
𝑫) 𝟒𝟒𝟖
ekan
74.
C
x
H
y
ning to‘liq yonishi uchun 0,5
mol
kislorod sarflanib, 7,2
g
suv hosil bo‘ldi.
C
x
H
y
ning molar
massasini
(𝑔 − 𝑚𝑜𝑙
−1
)
hisoblang.
A) 44
B) 45
C) 70
D) 56
Yechimi:
Ushbu misolni yechimini topish uchun 0,5 mol kislorodda nechta atom borligini topib olishimiz kerak,
1 𝑚𝑜𝑙(𝑂
2
)𝑑𝑎 _______________________ 2 𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑖𝑠𝑙𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜𝑟 𝑏𝑜`𝑙𝑠𝑎
0,5 𝑚𝑜𝑙(𝑂
2
)𝑑𝑎 _______________________ ? 𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑖𝑠𝑙𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜`𝑙𝑎𝑑𝑖
______________________________________________________________________________________________
? = 1 𝑡𝑎 𝑒𝑘𝑎𝑛
Manashu 1 ta kislorod atomlarining bir qismi moddalar massasining saqlanish qonuniga ko`ra
CO
2
va
keyingi bir
qismi esa
H
2
O
tarkibida bo`ladi. Shunga asoslanib suvdagi kislord atomlari sonini aniqlab
olishimiz mumkin bo`laid.
(𝐻
2
𝑂) 𝑛 =
𝑚
𝑀𝑟
=
7,2
18
= 0,4 𝑔𝑟/𝑚𝑜𝑙
bundan suv tarkibidagi kislorodni topib olamiz,
1 𝑚𝑜𝑙(𝐻
2
𝑂)𝑑𝑎
_______________________ 1 𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑖𝑠𝑙𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜𝑟 𝑏𝑜`𝑙𝑠𝑎
0,4 𝑚𝑜𝑙(𝐻
2
𝑂)𝑑𝑎
_______________________ ? 𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑖𝑠𝑙𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜`𝑙𝑎𝑑𝑖
______________________________________________________________________________________________
? = 0,4 𝑡𝑎 𝑘𝑖𝑠𝑙𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜`𝑙𝑎𝑑𝑖
𝐵𝑒𝑟𝑑𝑖𝑚𝑢𝑟𝑎𝑑𝑜𝑣 𝑆ℎ𝑒𝑟𝑚𝑢ℎ𝑎𝑚𝑚𝑎𝑑 𝐾𝐼𝑀𝑌𝑂 + 99899 − 477 − 60 − 09
44
Demak umumiy kislorod atomlari sonidan yani 1 dan suvdagi kislorod atomlari sonini olib tashlasak
karbonat angidridagi kislorod atomlari soni kelib chiqadi yani
1 − 0,4 = 0,6
mol karbonat
angidriddagi kislord atomlari soni ekan. Endi bundan foydalanib karbonat angidridning molini va
undagi uglerod atomining miqdorini aniqlab olishimiz mumkin bo`ladi.
1 𝑚𝑜𝑙(𝐶𝑂
2
)𝑑𝑎 _______________________ 2 𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑖𝑠𝑙𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜𝑟 𝑏𝑜`𝑙𝑠𝑎
? _______________________ 0,6𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑖𝑠𝑙𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜`𝑙𝑔𝑎𝑛𝑑𝑎
______________________________________________________________________________________________
? = 0,3 𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑎𝑟𝑏𝑜𝑛𝑎𝑡 𝑎𝑛𝑔𝑖𝑑𝑟𝑖𝑑 𝑏𝑜`𝑙𝑎𝑟 𝑒𝑘𝑎𝑛.
Endi esa shu karbonat angidridning shu miqdorida qancha uglerod atomi bor ekanligini aniqlaymiz
1 𝑚𝑜𝑙(𝐶𝑂
2
)𝑑𝑎 _______________________ 12 𝑔/𝑚𝑜𝑙 𝐶 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜𝑟 𝑏𝑜`𝑙𝑠𝑎
0,3 𝑚𝑜𝑙(𝐶𝑂
2
) 𝑑𝑎 _______________________ ? 𝑚𝑜𝑙 𝑔/𝑚𝑜𝑙 𝐶 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜`𝑙𝑎𝑑𝑖
______________________________________________________________________________________________
? = 3,6 𝑔/𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑎𝑟𝑏𝑜𝑛𝑎𝑡 𝑎𝑛𝑔𝑖𝑑𝑟𝑖𝑑 𝑒𝑘𝑎𝑛.
Ana endi 3,6
gr/mol
karbonat angidridning modda miqdorini topamiz,
𝑛 =
𝑚
𝑀𝑟
=
3,6
44
= 0,3 𝑚𝑜𝑙 𝑢𝑔𝑙𝑒𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜𝑟 𝑒𝑘𝑎𝑛
Demak uglerodning atomlar miqdorini topib oldik endi suvdagi vodorodning atomlar
miqdorini topib
olamiz.
18 𝑔𝑟/𝑚𝑜𝑙(𝐻
2
𝑂)𝑑𝑎
_______________________ 2 𝑔/𝑚𝑜𝑙 𝐻 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜𝑟 𝑏𝑜`𝑙𝑠𝑎
7,2 𝑔𝑟/𝑚𝑜𝑙(𝐻
2
𝑂)𝑑𝑎
_______________________ ? 𝑚𝑜𝑙 𝑔/𝑚𝑜𝑙 𝐶 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜`𝑙𝑎𝑑𝑖
______________________________________________________________________________________________
? = 0,8 𝑔/𝑚𝑜𝑙 𝑣𝑜𝑑𝑜𝑟𝑜𝑑 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖 𝑏𝑜𝑟 𝑒𝑘𝑎𝑛.
Endi uglerod va vodorodning miqdoridan foydalanib nomalum uglevodorodning formulasini aniqlab
topamiz. Buning uchun ulardan nisbat olish kifoya bo`ladi
𝐶 = 0,3
: 3
𝐻 = 0,8
: 8
nisbat kelib chiqadi yani
(𝐶
3
𝐻
8
)
tarkibli modda ekanlgi ma`lum bo`ldi. Uning molar
massasini hisoblab
topadigan bo`lsak
(12 · 3) + (8 · 1) = 44
gr/mol kelib chiqsa,
Do'stlaringiz bilan baham: