9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
654
Urushdan keyin xo‘jalik qiyinchiliklari kuchayib ketdi. Aholi xarid quvvatining 
pasayib ketishi, xomashyo va yoqilg’i yetishmasligi harbiy buyurtmalarning 
kamayishi natijasida sanoat ishlab chiqarish xajmi qisqardi. Ishsizlar soni asta- 
sekin ko‘payib bordi. Real ish haqi urushdan oldingi davrdagiga qaraganda 
kamayib ketdi. Mehnatkashlarning turmush darajasi yanada pasaydi. Italiya 
iqtisodiyoti katta harbiy xarajatlarni ko‘tara olmadi. Ichki davlat qarzlari to‘rt yil 
ichida uch barobar ko‘paydi. Bundan tashqari, Italiya o‘z ittifoqchilaridan ham 
anchagina qarzdor bo‘lib qoldi. Natijada soliqlar keskin oshib ketdi, pul 
qadrsizlandi. Pulning qiymati 1920 yilning oxiriga kelib 1914 yilga nisbatan besh 
barobar pasaydi. Italiya burjuaziyasining Orlando boshchiligida, 1919 yil iyunida 
Nitti boshchiligida tuzilgan so‘l liberal hukumatlari zo‘rlik va senzura yo‘li bilan, 
shuningdek, ayrim yon berish va nayranglar yo‘li bilan inqilobiy harakatni 
bostirishga urindi.
Nitti hukumati 8 soatlik ish kuni to‘g’risida qonun chiqardi. Bir qancha 
tumanlarda narx-navo qisman pasaytirildi, siyosiy mahbuslarga amnistiya e‘lon 
qilindi, hatto yerlarning dehqonlar tomonidan egallanganligi ham tan olindi. Italiya 
davlati 1919 yilgi Parij sulh konferensiyasidan norozi bo‘ldi, chunki hududlar 
masalasida Antanta 1915 yilgi London shartnomasida bergan va‘dalarini 
bajarmagan edi. 1919 yil mayidayoq Italiya Turkiyaning janubiy-g’arbiy qismini 
va birinchi galda Smirnani bosib olish maqsadida Turkiyaning g’arbiy 
qirg’oqlariga qo‘shin tushirdi. Bu esa Italiyaning xalqaro pozitsiyasiga yanada 
salbiy ta‘sir etdi. 
1
Smirna masalasida Italiya va Gretsiya o‘rtasida nizo paydo bo‘ldi. Italiya 
muvaffaqiyatsizlikka uchradi. 1919 yil sentabrida Antanta bilan Avstriya o‘rtasida 
imzolangan Sen-Jermen shartnomasiga muvofiq, Italiya faqat Trentino va Janubiy 
Tirolni oldi, Albaniyani boshqarish mandatiga ega bo‘ldi. Albaniyaning Vlora 
portidan Sarantada portigacha bo‘lgan dengiz qirg’oq tumanlarini italyanlar 
okkupatsiya qilib turdilar. Lekin va‘da qilingan bir qancha janubiy slavyan 
yerlari, 
masalan Dolmatsiya
, Turkiya Smirnasi (Izmir) Italiyaga berilmadi. Italiya 

---