9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
292
Elementlari a,b,c,... bo'lgan A to'plam qavslar yordamida A = {a,b,c,...} kabi 
yoziladi. x element X to'plamga tegishli ekanligi x g X ko'rinishda, tegishli 
emasligi esa xg X ko'rinishda belgilanadi. 
Masalan, barcha natural sonlar to'plami N va 4, 5, 1,5 va n sonlari uchun 4 g N, 
5 g N, 1,5 g N, n g N munosabatlar o'rinli. 
Biz, asosan, yuqorida ko'rsatilganidek buyumlar, narsalar to'plamlari 
bilan 
emas
, balki sonli to'plamlar bilan shug'ullanamiz. Sonli to'plam deyilganda, 
barcha elementlari sonlardan iborat bo'lgan har qanday to'plam tushuniladi. 
Bunga N-natural sonlar to'plami, Z-butun sonlar to'plami, Q-ratsional sonlar 
to'plami, R-haqiqiy sonlar to'plami misol bo'la oladi. 
Agar to'plamni tashkil qilgan elementlar chekli sonda bo'lsa, chekli to'plam, 
aks holda cheksiz to'plam deyiladi. n(A) deb chekli to'plamning elementlari 
sonini belgilanadi. 0 ham chekli to'plamdir va uning uchun n(0)=O 
Cheksiz A to'plam uchun n(A)=œ belgilash qabul qilingan . 
1-misol. A={x|x g N, x2>7} to'plam 2 dan katta bo'lgan barcha natural sonlardan 
tuzilgan, ya'ni A={3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, ...}. Bu to'plam-cheksiz to'plamdir. 
2-misol. x2+3x+2=0 tenglamaning ildizlari X={-2;-1} chekli to'plamni tashkil 
etadi. x2+3x+3=0 tenglama esa 
haqiqiy ildizlarga ega emas
, ya'ni uning haqiqiy 
yechimlar to'plami 0 dir. 
Ayni bir xil elementlardan tuzilgan to'plamlar teng to'plamlar deyiladi. 
Masalan, muntazam uchburchaklar to'plami barcha burchaklari o'zaro teng 
bo'lgan uchburchaklar to'plami bilan ustma-ust tushadi. Buning sababi ixtiyoriy 
muntazam uchburchakning barcha burchaklari teng va aksincha, agar uchbur-
chakda barcha burchaklar teng bo'lsa, u muntazam bo'ladi. 

---