9-Sinf jahon tarixi Tarix fani o’qituvchisi: 1-Mavzu

Darsning blok sxemasi:

№	Darsning qismlari	Belgilangan vaqt.
1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash	12 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

I.Tashkiliyqism: Salomlashish,davomatnianiqlash,sinftozaliginikuzatish,diyorimizdavadunyodabo`layotganvoqealarbilano`quvchilarnitanishtirish.O`quvchilarguruhlargaajratiladi.

II.O`tilganmavzunitakrorlash:O`tilgan mavzuni takrorlash uchun guruhlarga tarqatma savollar beriladi.

1-g: XIX asrda qaysi davlatlarda industrial sivilizatsiya deb ataluvchi sivilizatsiya qaror topdi?

2-g: Industrial sivilizatsiya nima?

3-g: Shaharlarning tez o`sishiga nima sabab bo`ldi?

Guruh a`zolari javob beradilar va to`g`ri javob bergan guruhlar rag`batlantiriladi.

III.Yangi mavzu bayoni: Reja:1.Fransiya-Prussiya urushining sabablari. 2.Urushning boshlanishi. 3.Imperyaning halokati.

XIXasrning 60-yillari ikkinchi yarmidan Fransiya imperatori Napoleon III mavqeyiga putur yetdi. Bunga sabab— Fransiyaning iqtisodiy taraqqiyot bo'yicha o'z qo'shnilari bo'lgan Buyuk Britaniya va Germaniyadan tobora orqada qolayotganligi bo'ldi. Ayni paytda, Fransiya tashqi siyosatda ham muvaffaqiyatsizlikka uchray boshladi.Chunonchi, u Prussiyaning Germaniyani birlashtirishiga to'sqinlik qila olmay qoldi. Germaniya yagona davlatga birlashadigan bo'lsa, Fransiyaning xalqaro maydondagi obro'siga jiddiy zarar yetar va Yevropadagi ikkinchi davlatdek mavqeyi barham topar edi. Tabiiyki, Fransiya hukmron doiralari buni bo'lib qolgandi.Bu hodisa ishchilarning keskin noroziligini vujudga keltirdi.Bunday sharoitda, Napoleon III uchun Prussiyaga qarshi g'olibona urush zarur edi.Bu urush Fransiyaning, shuningdek, Napo¬leon III ning ham mavqeyini tiklagan bo'lardi. Buning uchun esa urushda g'alaba qozonish, Germaniyaning birlashishiga yo'l qo'ymaslik va Germaniyaning ba'zi hududlarini bosib olish zarur edi. Prussiya ham bir necha yillardan beri Fransiyaga qarshi urushga tayyorlanib kelmoqda edi. Uning maqsadi Germaniyada Prussiyaning hukmronligini mustahkamlashga to'siq bo'lgan Fransiyani yengish va Germaniyani birlashtirislini nihoyasiga yetkazish edi. Tomonlarga urushni boshlash uchun bir bahona zarur edi, xolos.Tez orada bunday bahona ham topildi. Ispaniya taxtiga kimni o'tqizish masalasi boshlanishi uchun bahona bo'ldi. Xo'sh, bu muammo qanday vujudga kelgan edi?O'zining bir vaqtlardagi qudratini yo'qotgan Ispaniyada 1868-yilda aslo xohlamas edi.Fransiya hukmron doiralari 1860-yildagi Buyuk Britaniya- Fransiya savdo shartnomasidan ham norozi edi.Chunki, ingliz tovarlarining Fransiyaga ko'plab kiritilishi fransuz tovarlari bilan raqobatni kuchaytirmoqda edi.

1870-yil 17-iyulda Fransiya Prussiyaga urush e'lon qildi.Shu tariqa Fransiya-Prussiya urushi boshlandi.Biroq, tez orada, Fransiya harbiy kuchlarining urushga tayyor emasligi, Fransiya¬ning Prussiya qudratini yetarli baholamaganligi ma'lum bo'lib qoldi.

Buni 1-sentabr kuni Napoleon III ham tarkibida bo'lgan Fransiya qo'shinining Sedan qal'asi yonida qurshab olingani isbotladi.Fransiya qo'shini nemislarning 140 minglik qo'shini orasidan qurshovni yorib o'ta olmadi.Noiloj qolgan Napoleon III 2-sentabr kuni oq bayroq ko'tarishga buyruq berishga, o'zin0ing qilichini esa Prussiya qiroliga jo'natishga majbur bo'ldi. Shu tariqa bu yerdagi 80 ming kishilik qo'shin Napoleon boshchiligida taslim bo'ldi. Napoleon III Sedanda o'z Vaterloosini topdi. 100 ming kishilik ikkinchi qo'shin ham Mets qal'asida qurshovga tushib qoldi. Endi Fransiya Germaniyaga tahdid sola olmas edi.Bu mag'lubiyat ayni paytda ikkinchi imperiya hokimiyatining halokati ham bo'ldi.Depesha — shoshilinch xabar.Vaterloo — hozirgi Belgiya hududidagi qishloqning nomi. Bu qishloqda 1815-yilning 18-iyunida Napoleon I armiyasi tor-mor etilgan jang bo'lib o'tgan va shu tariqa birinchi imperiya (1804— 1814) qulagan. Bu hodisa tarixga „Vaterloo jangi" nomi bilan kirgan.