9-mavzu. Vaqtli qatorlar

15-мавзу: ВАҚТЛИ ҚАТОР ДАРАЖАЛАРИНИНГ АВТОКОРРЕЛЯЦИЯСИ

Режа:

1. 
   Қатор даражаларининг автокоррелцияси.
   
2. 
   Вақтли қаторнинг автокорреляцияси.
   
3. 
   Биринчи даражали авторегрессион моделларАвтокорреляция ва авторегрессия тушунчаси
   

Динамик қаторларни таҳлил қилаётганда даражалар тебранувчанлиги икки жиҳатдан қаралиши мумкин. Биринчидан, улар ўрганилаётган жараён ёки ҳодисаларнинг ривожланиш қонуниятлари намоён бўлиши учун халақит қиладиган “тасодифий тўсиқлар” ёки “ахборот шовқинлари” сифатида талқин этилади. Шу сабабли даражаларни улардан “тозалаш”, яъни тасодифий тўсиқларни динамиканинг жузъий томонлари сифатида бартараф қилиш ёки жуда бўлмаганда таъсир кучини заифлаштириш йўлларини топиш ва илмий асослаш зарурияти туғилади.

Бу масала юқорида баён этилган тренд ҳисоблаш усулларини туб моҳияти ва негизини ташкил этади.

Иккинчи томондан, динамик қаторларни таҳлил қилиш жараёнида даражалар тебранувчанлигининг ўзини ўрганиш, статистик текшириш предмети сифатида қараш ҳам муҳим аҳамият касб этади.