9-mavzu “Uvaysiy g‘azallari uslubi” mavzuida mustaqil ish yozing!

Qutqar, ey xonim, Hasan boqqol balosidin meni,

Qilg‘on ul behuda ham jabr-u jafosidin meni.

 

Koshg‘ar yurti buzuldi keldi, berdim xonumon.

Bosh suqarg‘a joy topolmay yurgan erkan bamakon,

Yaxshilik qildim, uyimga, etmadim dod-u fig‘on,

Chiqmayin joyi imomdin, ayladi bag‘rimni qon.

Qutqar, ey xonim, Hasan boqqol balosidin meni,

Qilg‘on ul behuda ham jabr-u jafosidin meni.

 

Ul mudarris sotti deb, soldi bu ko‘nglumga g‘ubor,

Oxiri bo‘ldi alar kori qoshingda oshkor,

Rahm etib, arzimga yetting sen, deding: «Ey Tunqator,

Yo‘q zamonimda mening zo‘rliq!» deding, ey shahriyor,

Qutqar, ey xonim, Hasan boqqol balosidin meni,

Qilg‘on ul behuda ham jabr-u jafosidin meni.

 

Qozilar oldida berdim o‘n iki tillosini,

Yona besh tilloni berdim, men pulni foydosini,

Rozi qildi qozilar, man ayladi, ig‘vosini,

Yona chiqmas joyidin, yalg‘on qilur da’vosini,

Qutqar ey xonim, Hasan boqqol balosidin meni,

Qilg‘on ul behuda ham jabr-u jafosidan meni…

Ushbu tarji’band 5 banddan iborat bo‘lib, har bir band 3 baytdan iborat. Shoira Uvaysiyning hamma janrda novatorligini hisobga olsak, ushbu she’r ma’nosi yanada aniqlashadi. U maishiy-hayotiy holatlarni (ayni damda bu shoirani qiynagani ma’lum, albatta) ham vaznga, she’rga go‘zal tarzda solish mumkinligini isbotladi. Zero, Uvaysiy yashayotgan jamiyat bora-bora shuni taqozo etayotgandi. Tarji’band Muhammad Alixonga shikoyat shaklida yozilgan. Og‘izdan-og‘izga o‘tib kelgan ma’lumotlarga qaraganda, Uvaysiy Qo‘qonda Nodirabegim in’om etgan hovlida yashab turganida, Qashqardan kelgan Hasan degan uysiz baqqolga omonatga joy beradi. Biroq u ko‘p o‘tmay, tovlamachilik yo’li bilan ushbu hovlini o‘ziniki qilib olishga erishadi. Bunday adolatsizliklar ko‘ngil kishilariga yot ekani sabab ham ushbu she’r qog‘ozga tushgan bo‘lsa ajab emas.

Zamonaviy shoirlardan Habibiy, V. Saʼdulla, Chustiylar tarji’bandlar yaratishgan. Lekin bu tarji’bandlarda mehnat nashidasi, vatanga va yorga muhabbat tuyg‘ulari tarannum etilgan.

Oʻzbek adabiyotida, shuningdek, Yusuf Amiriy, Nodira, Ogahiy, Avaz, Uvaysiy, Ravnaq, Furqat, Miriy va boshqalar T. lar yozishgan. Zamonaviy shoirlardan Habibiy, V. Saʼdulla, Chustiylar T. yaratishgan. Lekin bu T. larda mehnat nashidasi, vatanga va yorga muhabbat tuygulari tarannum etilgan.