9-mavzu “Uvaysiy g‘azallari uslubi” mavzuida mustaqil ish yozing!

Xarobot aro kirdim oshuftahol

May istarga — ilgimda singan safol,

bayti takrorlanib keladigan mashhur tarjiʼbandida oʻzining olam va odam toʻgʻrisidagi falsafiy qarashlarini tasavvuf taʼlimoti bilan bogʻlab aks ettiradi.

Oʻzbek adabiyotida tarjiʼband janrining dastlabki mukammal namunalarini Navoiy yaratgan. “Xazoyin ul-maoniy” kulliyotida 4 ta tarjiʼband mavjud boʻlib, har bir devonga bittadan joylashtirilgan. Tarjiʼbandlarning ikkitasi tasavvufiy-falsafiy, ikkitasi ishqiy mavzuda. Ulardan “Ey kirpiki neshu ko‘zi xunxor” deb boshlanadigan tarjiʼbandni ko‘rib chiqsak. Tarjiʼband 7 banddan iborat bo‘lib, har bir band 8 baytni o‘z ichiga oladi. Uning umumiy hajmi 56 bayt – 112 misra.

Tarjiʼband ishqiy mavzuda bo‘lib, quyidagi band bilan boshlanadi:

Ey kirpiki neshu ko`zi xunxor,
Jonimni necha qilursen afgor.

La`ling g`amidin ko`ngulda erdi,

Har qonki sirishkim etti izhor.

Hayhotki, hajring ilgidindur

Jonimda alam, tanimda ozor.

Yuzungni ko`rub meni ramida,

Ishq o`tig`a bo`lgali giriftor.

Sen erding majlisim harifi

Kim, yedi hasad sipehri g`addor.

Yuz hasrat ila meni ayirdi

Vaslingdin, ayo, xujasta diydor.

Emdiki firoq aro tushubmen,

Topquncha yana harif, yo yor.