9-mavzu. Firma va uning tashkiliy-iqtisodiy asoslari

---

9-mavzu. Firma  va  uning  tashkiliy-iqtisodiy asoslari 

 

9.1. Firma tushunchasi va uning turkumlanishi 

 

Bozor  xo`jaligining  asosiy  elementlaridan  biri  firma  hisoblanadi.  Ammo 

amaliyotda  ko`pincha  korxona  so`zi  ko`p  ishlatiladi.  Eng  avvalo  korxona  va  firma 

so`zlarining terminologik farqlarini ko`rib chiqsak. 

1. Korxona – bu zavod, fabrika, ferma va boshqa ko`rinishdagi tashkilot bo`lib, u 

asosan tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish hamda taqsimlash bilan shug`ullanadi. 

2.  Firma  esa,  egaligida  alohida  mol-mulki  bo`lgan  va  o`ziga  qarashli  bo`lgan 

korxonada  (korxonalarda)  mustaqil  xo`jalik  faoliyatini  amalga  oshiradigan  yuridik 

tashkilotdir.  Firma  maksimal  foyda  olish  va  iqtisodiy  ne'matlarni  ishlab  chiqarish 

maqsadida resurslarni birlashtiradi.  

Firma  tadbirkorlik  faoliyatini  amalga  oshiradi.  O`zbekiston  Respublikasining 

2012  yil  3  mayda  qabul  qilingan  yangi  tahrirdagi  “Tadbirkorlik  faoliyati  erkinligining 

kafolatlari 

to`g`risida”gi 

qonunining 

3-moddasida 

“Tadbirkorlik 

faoliyati” 

tushunchasiga  quyidagicha  ta'rif  beriladi:  “Tadbirkorlik  faoliyati  (tadbirkorlik)  – 

tadbirkorlik  faoliyati  sub'ektlari  tomonidan  qonun  hujjatlariga  muvofiq  amalga 

oshiriladigan, tavakkal qilib va o`z mulkiy javobgarligi ostida daromad (foyda) olishga 

qaratilgan tashabbuskor faoliyat” hisoblanadi. 

Firmalarni turli mezonlar bo`yicha turkumlash mumkin (9.1-rasm):