9-мавзу. Давлат бюджетининг соликсиз ва бошка даромад манбалари


Божхона божини хисоблаш усуллари



Download 114 Kb.
bet4/6
Sana24.02.2022
Hajmi114 Kb.
#245855
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Маърузалар матни

Божхона божини хисоблаш усуллари

Юкорида кайд килинганидек божхона фаолиятида бож туловларини ундириш энг мухим вазифалардан бири хисобланади. Ушбу харакатларни амалга оширишда божхона органлари томондан бож туловларини аник тугри хисоблаш мамлакатимиз иктисодий манфаатларини химоя килишда катта ахамиятга эга буладиган.
Яъни туловнинг бир кисми адвалар ставкада, колган кисми эса махсус ставкада хисобланиши мумкин. 1997 йил 27 февралида Узбекистон Республикаси Адлия Вазирлигида 310 - раками билан хисобга олинган, «Узбекистон Республикасига олиб кириладиган ва олиб чикиладиган товарлар буйича акция солигини тулаш тартиби буйича йурикнома» да кайд килинганки акциз солигига тортиш объекти булиб товарнинг божхона юк декларациясининг 42 - бандида курсатилган шартнома бахоси хизмат килади.
Алкогол ва тамаки махсулотларини олиб кирилганда соликка тортиш обороти куйидаги формула билан аникланади:
С х 100
0к ————
(100-А)
бунда: 0 - соликка тортиш обороти;
С - фактур (шартнома) бахоси;
А - солик ставкаси.
Шунда акциз солиги хажми куйидагича буладиган:
0 х А
Аск ———— ; м. сум.
100
Бошка товарлар буйича соликка тортиш обороти фактура (шартнома) бахосига тенг олинади. Солик ставкалари ушбу йурикнома иловасида берилган булиб куйидагига тенг булган:

  1. гилам ва гилам махсулотлари - 35%

  2. пиво - 35%

  3. кондитор махсулотлари - 20%

  4. видео ва аудио аппаратуралар - 25%

  5. алкогол ичимликлар - 75%

  6. тамаки махсулотлари - 50%

  7. алкоголсиз ичимликлар - 25%

куйидаги махсулотларга махсус ствклар куйилган:

  1. заргарлик буюмлари киматбахо металдан донасига- 0,2 ЭКЮ;

  2. автомобиллар - двигател хажмининг 1 см кубига - 2,2-2,8 ЭКЮ.

Акциз солиги туланмайдиган товарлар буйича хам юкоридаги формула кулланиши мумкин, факат акциз ставкасининг урнига бож туловлари ставкалари ишлатилади. ушбу ст
Вазирлар Махкамаси томонидан хар йли тасдикланади.
Бундан ташкари импорт килинадиган товарлар буйича кушилган киймат солиги божхона кийматининг 20 фоизли ставкасида хисобланади, яъни;
Сккк(СкБбкАс) 20г100
Куриниб турибдики бож туловлари асосан соликка тортш оборотига ёки товарнинг фактура (шартнома) бахосига боглик буладиган.
Узбекистон Республикаси бож тарифи тугрисидаги конунда товарнинг божхонада аникланадиган бахосининг бир неча усулари мавжд.
Божхона киймати - Узбекистон Республикаси конунларига мувофик белгиланган ва божхона туловларини хисоблаб чикариш максадида фойдаланадиган товар кийматидир.
Божхона бахоси - Узбекистон Республикасининг божхона худудига олиб кирилётган товарлар кийматини божхонада аниклашнинг конун хужжатларига мувофик куланадиган усуллар тизимидир.
Узбекистон Республикаси божхона кийматини аниклаш тартиби Вазирлар Махкамаси томонидан белгиланади.
Олиб кетилаётган товар юзасидан тузилган битимнинг кийматига караб бахолдааш товарнинг божхона бахосини чикаришнинг асосий усулидир.
Агар асосий усулдан фойдаланиб булмаса, божхона бахосини чикаришнинг куйидаги усуллари бирин-кетин куланилади:

  1. айнан бир хил товар юзасидан тузилган битим кийматига караб бахолдааш;

  2. ухшаш товар юзасидан тузилган битим кийматига караб бахолдааш;

  3. кийматларни чегириб ташлаш асосида;

  4. кийматларни кушиш асосида;

  5. резерв усул.

кийматларни чегириб тулаш ва кушиш асосидаги усуллар исталган кетма-кетлкда кулланилиши мумкин.
Узбекистон Республикасининг божхона худудига олиб кирилаётган товарнинг божхона киймати битим кийматидан, яъни олиб кирилаётган товар учун Узбекистон Республикаси божхона чегарасидан утиш вактида амалда туланган ва туланиши лозим булган баходан иборатдир, башарти:

  1. божхона кийматини эълон килиш вактида декларант фойдаланган маълумотлар хужжатлар билан тасдикланган ва тугри булса;

  2. харидорнинг товарларни тасарруф этиши ёки улардан фойдаланишига тааллукли чекловлар булмаса конун хужжатларида белгиланган чекловлар бундан мустасно;

  3. товарларнинг сотилиши ёки нархи бахолдаанаётган товарларнинг божхона киймати аниклаб булмайдиган холдага олиб келадиган кандайдир шартлар ёки фикрларга сабаб булмаса;

  4. харидор товарни кейинчалик кайта сотиши, тасарруф этиши ёки ундан фойдаланишидан келган тушумнинг бирон-бир кисми бевосита ёки билвосита сотувчига утмаса, факат агар ушбу модда иккинси кисмининг коидаларига мувофик тегишли тузатишлар киритиш мумкин булмаса;

  5. харидор ва сотувчи бир-бирига боглик шахслар булмаса, бундай узаро богликлик битим кийматларига таъсир этмаганлиги декларант томонидан исбот килинган холдалар бундан мустасно.

  6. Божхона кийматини аниклашда олиб кирилаётган товар учун амалда туланган ёки туланиши лозим булган бахога куйидаги харажатлар киради, башарти улар мазкур бахога киритилмаган булса:

  1. Товарни божхона худудига олиб кириладиган жойга етказиб келтиргунга кадар килинган харажатлар: ташиш хизмати, юклш, тушириш, кайта юклаш ва бошка жойга тукиш билан боглик харажатлар; сугурта суммаси;

  2. харидор тамонидан килинган харжатлар: воситачилик ва брокерлик хаклари, товарни сотиб олиш чогидаги воситачилик харажатлари бундан мустасно; контейнерлар ва куп марта ишлатиладиган бошка идишлар киймати, агар улар бахолдаанаётган товар билан бир бутун деб хисобланса; ураш киймати - бунга ураш материаллари киймати ва ураш хаки киради;

  3. Хизматкорнинг хамда сотувчи харидорга текинга ёки арзон нархда бевосита ёхуд билвосита берадиган бошка товарлрнинг киймати;

  4. Интелектуал мулк объектларидан фойдаланганлик учун харидор бахоланаётган товарларни сотиш шарти сифатида бевосита ёки билвосита тулаши шарт булган лицензия туловлари ва бошка туловлар;

  5. Олиб кирилган товарни кейинчалик кайта сотиш тасарруф этиш ёки унда фойдаланишдн келган тушумнинг бевосита ёки билвосита сотувчига тегишли керак булган исталган кисмининг киймати.

Айнан, бир хил товар дейилганда хар жихатдан, шу жумладан: физик хусусиятлари; сифати ва бозордаги кадри; кайси мамлакатда ишлаб чикарилганлиги: ишлаб чикарувчиси каби белгилари жихатидан бахолдаанаётган товар билан бир хил улган товар тушунилади.
Ушбу усулда бож киймати учун асос килиб олинади, агар бу товар:

  1. бахолдаанаётгн товар олиб чикилгунга кадар купи билн 90 кун олдин Узбекистон Республикасининг божхона худудигаолиб кириш учун сотилган булса;

  2. тахминан ушанча микдорда (ёки) ва шундай тижорат шартларида олиб кирилган булса.

Агар айнан бир хил товар куп ёки кам микдорда ва ёки бошка тижорат шартларида олиб кирилган булса, бахоланаётган товарнинг божхона кийматига ана шу фаркларни хисобга олган холдад тузатишлар киртилади, башарти, бу тузатишлар асосли эканлиги божхона органиган хужжатлар билан тасдиклаб бериш мумкин булса.
Агар ушбу усулни куллаш вактида айнан бир хил товар юзасидан тузилган битимнинг икки ва ундан ортик нархи мавжд булса, олиб кирилаётган товарнинг божхона кийматини аниклашда уларнинг энг паст нархи кулланилади.
Ухшаш товар дейилганда хар жихатдн бир хил булмасада, ухшаш хусусиятларга эга булганлигии ва таркибий жихатдн ухшашлиги туфайли бахолдаанаётган товар билан бир хил вазифаларни бажара оладиган ва тижорат нуктаи назаридан унинг урнини боса оладиган товар тушунилади.
Товарнинг ухшашлигини аниклашда унинг куйидаги белгилари: сифати, товар белгисининг мавжудлиги ва бозордаги кадри; кайси мамлакатда ишлаб чикарилганлги; ишлаб чикарувчиси хисобга олинади.
Айнан бир хил ёки ухшаш товарлар куйидаги холдаларда хисобланмайди:
а) агар товар бахоланаётган товар ишлаб чикарилган мамлакатда ишлаб чикарилмаган булса;
б) агар товарни лойихалаш, тажриба - конструкторлик ишлари, унинг бадиий безаги, дизайни, эскизи, чизмалари ва бошка шунга ухшаш ишлар Узбекистонда амалга оширилган булса;
в) бахоланаётган товарнинг ишлаб чикарувчиси эмас, балки бошка шахс томонидан ишлаб чикарилган товар (агар айнан бир хил ёки ухшаш товар умуман булмаса хисобга олиниши мумкин).
Агар бахоланаётган, айнан бир хил ёки ухшаш товарлар узининг дастлабки холдаати узгармаган холдада Узбекистон худудида сотилса, кийматларни чегириб ташалаш усули асосида божхона бахоси чикарилади.
кийматларни чегириб ташлаш асосида божхона бахосини чикаришда асос сифатида товар бирлигининг бахоланаётган, айнан ёки бир хил ухшаш товарлр олиб келинган вактдан бошлаб камда 90 кун кейин Узбекистон худудида катта туркумларда битимнинг сотувчи билан узаро боглик булмаган иштирокчисига сотилган бахоси куланилади.
Товар бирлигининг бахосидан куйидаги харажатлар чегириб ташланади:

  1. воситачилик хаки тулашга килинган харажатлар, фойда куйиладиган одатдаги устамалар ва олиб келинган бир хил классдаги ва турдаги товарларни Узбекистонда сотиш билан боглик умумий харажатлар;

  2. товарлар олиб кириш ёки сотиш муносабати билан Узбекистонда туланиши лозим булган импорт божлари, йигимлар ва бошка туловлар суммаси;

  3. Узбекистон худудида транспортда ташиш, сугурталаш, юклаш ва тушириш учун килинган харажатлар.

кийматлрни кушиш асосида божхона бахосини чикариш усулидан фойдаланилганда куйидагиларни хисобга олган холдада божхона бахосини хисоблаш учун асос килиб кабул килинади:

  1. бахоланаётган товарни ишлаб чикариш муносабати билан тайёрловчи томонидн сарфланган материаллар киймати ва харажатлар;

  2. айни бир турдаги товарлрни олиб чикилаётган мамлакатдан Узбекистон Республикасига сотишга хос булган умумий харажатлар, шу жумладан божхона чегарасигача транспортда ташиб келиш, юклаш ва тушириш, сугурталаш хражатлари;

  3. айнан ёки бир хил ухшаш товарларни Узбекистонга етказиб бериш натижасида экспортр томонидан одатда олинадиган фойда.

Агар юкорида кайд килинган биронта усуллар ёрдамид божхона бахосини аниклаш мумкин булмаса резерв усул ёки божхон бахосини аниклаш мумкин булгн нархларга доир ахборотга асосланган учул куланилади.
Юкоридаги усуллаардан фодаланиш Давлат божхона кумитаси томонидан белгиланган тартибда амалга оширилади. Божхона кийматини белгилаш божхона юк декларациясига илова хисобланган божхона киймати декларацияси божхона юк декларацияси ва шртнома контрактсиз хакикий хисобланмайди ва улар билан бир вактда божхона органида расмийлаштиради.
Божхона киймати декларацияси Республика худадига олиб келинадиган хамма товарларга (куйидаги руйхатдагилар бундан мустасно) божхона божлари, акцизлар, кушилган киймат солиги солинишига асос буладиган.
куйидагилар божхона киймати декларацияси тулдирилмайди:

  1. агар олиб келинадиган товарлар гурухининг божхона киймати 1000 АКШ долларигача булса;

  2. жисмоний шахсларнинг божхона киймати 1000 АКШ доллригача булган товарлрни олиб келишида;

  3. олиб келинадиган товарларга божхона божи солинмайдиган божхона хажмлари баён килинганда;

  4. божхона божлари ва соликлар солинмайдиган товарни олиб келинганда.


  1. Download 114 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish