9-amaliy ish. Power Electronics – kuch elektronikasi elementlari

Tiristor Thyristor, Detailed Thyristor

 
 
Piktogrammasi:
Vazifasi: 
Tiristorni modellaydi. SimPowerSystem bibliotekasida tiristorning ikkita 
modeli mavjud: Thyristor (soddalashtirilgan model) va Detailed Thyristor 
(aniqlashtirilgan model).
Tiristorning soddalashtirilgan modeli ketma-ket ulangan rezistor R
on
, 
induktivlik L
on
, doimiy kuchlanish manbasi V
f
va kalit SW dan iborat (5-rasm). 
Kalitning ishlashini mantiq bloki boshqaradi. Tiristorda musbat kuchlanish (V
ak
-
V
f
) va boshqaruvchi elektrodda (g) musbat signal bo‘lganda kalit ulanadi va 
pribordan tok o‘ta boshlaydi. Tiristordan o‘tayotgan tok I
ak
nolgacha pasayganda 
kalit uziladi (tiristor yopiladi).
Aniqlashtirilgan modelda boshqaruvchi impulsning davomiyligi tiristor 
ulanayotgan vaqtda anod toki tiristorning ushlab turish tokidan (I1) katta bo‘lishi 
uchun etarli bo‘lishi kerak. Aks holda tiristor ochilmaydi. Tiristor yopilayotgan 
vaqtda manfiy anod-katod kuchlanishni qo‘yish vaqti tiristorning yopilish vaqtidan 
(Tq) katta bo‘lishi kerak.

---

 
5-rasm. Tiristorning soddalashtirilgan modeli 
Tiristor modelining ulangan va uzilgan holati uchun statik volt-amper 
xarakteristikalari 6-rasmda ko‘rsatilgan. 
6-rasm. Tiristor modelining 
ulangan va uzilgan holati uchun 
statik volt-amper xarakteristikalari 
Modelda tiristorga parallel 
dempfirlovchi funksiyani 
bajaruvchi ketma-ket RC-zanjir 
ulangan.
Parametrlarini kiritish 
oynasi: 
Blokning parametrlari
: 
Resistance Ron (Ohm): 
[Ulangan holatdagi 
qarshilik (Om)], 
Inductance Lon (H): 
[Ulangan holatdagi induktivlik (Gn)]. 
Forward voltage Uf (V): 
[To‘g‘ri yo‘nalishdagi kuchlanish tushushi (V)]. 
Initial current Ic (A): 

---

[Tokning boshlang‘ich qiymati (A)]. Ushbu parametrning qiymati nolga teng 
bo‘lsa modellash tiristorning yopiq holatida, musbat qiymat berilgan bo‘lsa 
tiristorning ochiq holatida boshlanadi.
Snubber resistance Rs (Ohm): 
[Dempfirlovchi zanjirning qarshiligi (Om)]. 
Snubber capacitance Cs (F): 
[Dempfirlovchi zanjirning sig‘imi (F)]. 
Latching current Ii (A): 
[Ushlab turish tokining qiymati (A)]. Ushbu parametr tiristorning 
aniqlashtirilgan modelida beriladi. 
Turn of time Tq (s): 
[Uzilish vaqti (s)]. Ushbu parametr tiristorning aniqlashtirilgan modelida 
beriladi. 
Blokning chiqish portida (m bilan belgilangan) ikki elementdan iborat bo‘lgan 
vektor Simulink-signal shakllanadi. Uning birinchi elementi - tiristorning anod 
toki, ikkinchisi - tiristorning anod-katod kuchlanishi. 
Misol: 
Aktiv induktiv yuklamaga ishlovchi bitta yarim davrli to‘g‘rilagichning 
modeli 7-rasmda keltirilgan. Tiristorni boshqaruvchi impulslar Pulse Generator 
bloki yordamida shakllantiriladi, bunda tiristorni boshqarish burchagining qiymati 
generatorning (Pulse Generator) fazaviy kechiktirish davomiyligi (Phase Delay) 
bilan aniqlanadi. 

---

 
7-rasm. Aktiv induktiv yuklamaga ishlovchi bitta yarim davrli to‘g‘rilagichning modeli