81 Inglizcha Baymatova Barchinoy Gulmurodovna O‘zbek tilidagi inglizcha

5. Tadqiqot metodologiyasi. Tadqiqotning metodologik asosini dialektikaning mohiyat va hodisa, imkoniyat va voqelik, umumiylik va xususiylik, butun va bo‘lak, mazmun va shakl munosabatlari kabi falsafiy kategoriyalar bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan lison va nutq hodisalarini izchil farqlash omillari hamda obyektiv borliq va lisoniy belgi munosabatlari tashkil qiladi.
Ishda tadqiq usuli, asosan, lug‘at sistemasining sistemaviy tadqiq usuli hisoblanadi, shuningdek, sistem-struktur tilshunoslikning zidlash, komponent(semik) tahlil qilish, qiyoslash, tavsiflash, tasniflash kabi usullaridan ham foydalanildi.
6. Tadqiqot usullari. Dissertatsiyada qiyosiy-tarixiy, tavsifiy, etimologik kabi usullar qo‘llanildi.
7. Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati. Tadqiqot natijasida umumlashtirilgan ilmiy-nazariy xulosa va tavsiyalardan, eng avvalo, yangi tipdagi o‘zbek tili lug‘atlarini mukammallashtirishda, ulardagi tavsif va sharhlarni bir xillashtirish, leksikografik ma’lumotlarni avtomatlashtirish, o‘zbek tili tabiatiga muvofiqlashtirishda keng foydalanish mumkin. Dissertatsiya materiallari o‘zbek tilining leksik sistemasidagi mikrosistemalarni sistemaviy tadqiq qilishda ahamiyat kasb etadi. Tadqiqot natijalari, undagi materiallar o‘zbek tili leksikologiyasi va leksikografiyasi bo‘yicha yaratiladigan darslik va qo‘llanmalar, maxsus kurslar uchun qo‘shimcha material, shuningdek, o‘zbek tilining zamonaviy lug‘atlari uchun muhim material va manba bo‘lib xizmat qilishi mumkin.
Dissertatsiyaning xulosalari va materiallaridan Qarshi davlat universiteti bakalavriat bosqichining talabalariga, magistrlariga ma’ruza hamda amaliy mashg‘ulotlar o‘tishda bu soha leksikasining materiallaridan manba sifatida foydalanish mumkin.
8. Tadqiqotning ilmiy yangiligi. O‘zbek tili leksikasidagi inglizcha o’zlashma so’zlar va ularning ma’no taraqqiyoti tadqiqi natijasida mazkur ishda quyidagilarga erishildi:
- o‘zbek tili leksikasi va unda so‘z o‘zlashish jarayoni o‘rganildi;
- o‘zbek tili leksikasida o‘zlashma so‘zlar tarkibidagi inglizcha o‘zlashma so‘zlar belgilab olindi;
- inglizcha o‘zlashma so‘zlarning semantik munosabati yoritildi;
- inglizcha o‘zlashma so‘zlarning sinonimik, antonimik, omonimik, polesemantik kabi munosabatlari aniqlandi va bu munosabatlar bilan bog‘langan so‘zlarning sistema ichidagi o‘rni belgilandi;
- o‘zlashmalarning mavzuviy guruhi yoritildi;
- o‘zlashma so‘zlarning tuzilishiga ko‘ra turlari o’rganildi;
- o‘zlashma so‘zlarning leksikografik talqini masalasi yoritildi;
- inglizcha o‘zlashma so‘zlarning o‘quv lug‘atlarida berilishi o’rganildi va undagi muammolarga doir tavsiyalar berildi.