|
II.Asosiy qism:
Aziz oʿquvchilar bugungi mavzumizda sizlar bilan milliy bayramimiz haqida gaplashamiz. Rasmlarga e’tibor bering va nimalrni ko`rayotganingiz haqida gapirib bering
Milliy bayramimiz Navroʿz haqida ma;lumotlarni slaydalr orqali oʿrganib olishga harakat qilamiz
Oʿquvchilar endi sizlarga Navroʿz haqidagi maʿlumotlarni keltirib oʿtishga harakat qilaman.
Navroʻz (forscha ‘yangi kun―) bahor bayrami, hamda fors va turkiy xalqlarida yangi yilning birinchi kuni. ‘Navroʻz― soʻzi forschadan tarjima qilinganda, ‘yangi kun― maʼnosini beradi. Eron, shuningdek, Markaziy Osiyo va Kavkazda navroʻz 21-mart kuni, Qozogʻistonda esa, 22artda nishonlanadi.
Navroʻz Shimoliy yarımsharda bahorning boshlanishi sifatida, kecha-kunduz tenglashgan kunda (martnıng 20, 21 va yoki 22-da) boshlanadi. Baʼzi xalqlar bahor faslining kelishini tabiatning uygʻonishi bilan bogʻlaydilar, shu munosabat bilan bayramlar oʻtkazishadi, uni yangi yilning boshlanishidek bayram qiladilar. Qadim zamonlardan boshlab Ozarbayjon, Oʻzbekiston, Eron, Afgʻonıston, Tojikistonda va yana koʻplab sharqiy oʻlkalarda bahorning — yangi yilning kelishini bayramlar bilan qarshi olishadi. Martning
2 1-sanasi Eron va Afgʻonistonda rasmiy taqvimning dastlabki kuni hisoblanadi.
2009-yil 30-sentyabda Navroʻz YUNESKO tarafidan nomoddiy madaniy meros roʻyxatiga kiritilgan, 2010-yil 23fevralda esa BMT Bosh Assambleyasining 64-sessiyasıda 21-mart ‘Xalqaro Navroʻz Kuni― deb eʼlon qilindi. Hali ham bu bayram davom etmoqda.
Quyosh o’zining yillik harakati davomida ikki marta olam ekvatorini (23 gradus 27 daqiqa burchak bilan) kesib o’tadi. Birinchisi, 21 mart oqshomi sodir bo’ladi va bu paytda bahorgi teng kunlik holati kechadi. Ikkinchisi esa, ya‘ni, kuzgi teng kunlik
23 sentabrga o’g’ri keladi. Shu ikki kunda kechasi ham, kunduzi ham baravar 12 soatdan bo’ladi.
Yurtumizda Navroʻz 21-mart kuni nishonlanadi va dam olish kuni hisoblanadi.
N avroʻz — yashnash, yasharish bayrami, tabiatning uygʻonishi bilan bogʻliq yangi kunning boshlanishidir. 21-mart kecha va kunduz tenglashgan kun — Yangi yil, yani Navroʻz bayrami sifatida Sharq xalqlari tomonidan keng nishonlanadi. U dehqon uchun ekin-tikin ishlarining boshlanish pallasi hisoblanadi.
Ota-bobolarimiz, buvi-momolarimiz bu bayramni nishonlab, turli-tuman, rang-barang udum va marosimlar oʻtkazishgan. Qadimda ajdodlarimiz Navroʻz kunlari qishki manzillari — qishloqlardan yozgi mehnat va hordiq maskanlari -yozloqlarga koʻchib oʻtishgan. Dalalarda bahorgi ekin-tikin ishlari boshlanib ketgan. Dehqonlar erga qoʻsh solishgan. Jamoa-jamoa boʻlib, hasharlar uyushtirishgan. Oʻtgan ajdodlar ruhi yod qilingan. Ommaviy ravishda meʼvali, manzarali daraxtlar oʻtqazilgan. Dalalarda, yozloqlarda Navroʻz — yangi yil, yangi hayot qaynagan.
Ajdodlarimiz Navroʻz bayramiga atab maxsus kiyimlar tikishgan va ularni kiyib, bayram qilishgan. Navroʻz
taomlari ham oʻziga xos boʻlgan. Ular orasida, ayniqsa, sumalak, halim tayerlash ananaviy tusga kirgan. Bu bayramda bolalarning ishtiroki juda faol boʻlgan. Ular Navroʻz bayramida turli ommaviy bayram oʻyinlari oʻynaganlar. Ot oʻyin, chillak, qoʻgʻirchoq, toshoʻyin, lapar aytish va hokazolar shular jumlasidandir. Bolalar, oʻsmirlar, oʻspirinlar, boʻy qizlar sumalak pishirish marosimida faol ishtirok etish uchun ancha ilgariroq tayyorgarlik koʻrishgan.
Bu jarayonlarda turli-tuman xalq oʻyinlari, bahor qoʻshiqlari ijro etilgan. Kitobxonliklar, turli jismoniy tarbiyaga oid sovrinli oʻyinlar, musobaqalar tashkil etilgan. Koʻpkari-uloq, kurash oʻyinlari, hayvon va parrandalar (xoʻroz, it, qoʻchqor)ni urishtirish, masxarabozlik, askiyabozlik, dor oʻyinlari, turli xil xalq tomoshalari oʻtkazilgan. Navroʻz — mehnat, mehr-oqibat, insonparvarlik bayramidir. Bu kun marhumlarning qabrlari ziyorat qilinadi. Keksa, nogiron, yolgʻiz qariyalar, ota-onalar yoʻqlanadi. Kishilar bir-birlariga sovgʻa-salomlar ulashib, shirinliklar hadya etishadi. Navroʻz — muhabbat, sevgi, sadoqat bayrami. Navroʻz munosabati bilan nikoh toʻylari oʻtkazilgan. Yigit-qizlar bir-birlari bilan ahdu paymon qilishgan. Yangi tushgan kelin qoʻlidan choy ichish maqsadida ‘kelin koʻrdi―ga borilgan. Navroʻz — doʻstlik, birodarlik bayramidir. Ushbu kunni nafaqat Sharq xalqlari, balki millati, dini, eʼtiqodidan qati nazar, barcha bayram qiladi. Navroʻz bayrami Oʻzbekistonda dam olish kuni, rasmiy bayram kuni deb qabl qilingan. Uni hozirgacha ham yoshlardan tortib yoshi keksa kishilar ham tantali tarzda kutib olishadi.
III. Darsni mustahkamlash
Savollarga javob bering
Navroʿz yurtimizda qanday nishonlanadi?
Navroʿz haqida kimlar asarlar yozgan?
Navroʿz haqida maqollardan namunalar keltiring
Oʿquvchilar javobi tinglanadi. Ba’zi kamchiliklar tpoʿgʿrilanib izohlab beriladi.
Navroʻz — yashnash, yasharish bayrami, tabiatning uygʻonishi bilan bogʻliq yangi kunning boshlanishidir. 21-mart kecha va kunduz tenglashgan kun — Yangi yil, yani Navroʻz bayrami sifatida Sharq xalqlari tomonidan keng nishonlanadi. U dehqon uchun ekin-tikin ishlarining boshlanish pallasi hisoblanadi.
Ota-bobolarimiz, buvi-momolarimiz bu bayramni nishonlab, turli-tuman, rang-barang udum va marosimlar oʻtkazishgan. Qadimda ajdodlarimiz Navroʻz kunlari qishki manzillari — qishloqlardan yozgi mehnat va hordiq maskanlari - yozloqlarga koʻchib oʻtishgan ancha ilgariroq tayyorgarlik koʻrishgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
