8-sinf Fizika Sana: Darsning mavzusi: Jismlarning elektrlanishi. Elektroskop va elektrometr. Darsning maqsadi

Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni tabiatga bo’lgan muhabbatini uyg’otish, Tabiatni asrab avaylashga o’rgatish.

Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish,nutq madaniyatini o’stirish.

Dars turi: Yangi bilim beruvchi
Dars uslubi: Aralash
Darsning borishi
1.Tashkiliy qism: O’quvchilarni darsga jalb qilish. Salomlashish. Davomad aniqlash. Dunyo yangiliklaridan xabardor qilish.


2. O’tilgan mavzuni takrorlash: savol-javob orqali


3.Yangi mavzuning bayoni:
Elektr zaryadlari yakkalangan o'tkazgichda qanday joylashgan bo'ladi? O'tkazgich icliida ham zaryad bo'ladimi?
Mulohaza yuritib ko'raylik. Metall sharga musbat zaryad berildi, deylik. Bilamizki, bir xil ishorali zaryadlar bir-biridan itariladi. Shu sababli shar icliida zaryad bo'lgan taqdirda ham, ular o'zaro itarisliib, imkon qadar bir- biridan uzoq masofada joylasliishga intiladi. Natijada, shaming butun hajmidagi zaryadlar uning sirtiga chiqib qoladi. Shu bois, metall sharga berilgan musbat zaryadlar 27- rasmda tasvirlangandek, shaming sirti bo'ylab joylashadi.
Ikkita elektrometr olib, ularning biriga ichki kovak va tepasida tesliigi bo'lgan metall shar o'matiladi. Sharga elektr zaryadi berilsa, elektrometr ko'rsatkichi ma'lum burchakka buriladi. Izolatorli tayoqcha uchini kovakli shar icliiga kirgizib, tayoqcha uchiga mahkam- langan sharchani shaming ichki sirtiga, so'ngra tayoqcha sharchasini zaryadlanmagan elektrometr sharchasiga tekkizamiz. Bunda ikkinclii elektrometrning ko'rsatkichi joyidan qo'zg'almaydi (28- a rasm).
Demak, shar icliida zaryad bo'lmas ekan.

Endi tayoqcha sharchasini birinchi elektrometr ustidagi shar sirtiga tekkizamiz. Bunda shu elektrometr ko'rsatkichi zaryadning biroz kamayganini ko'rsatadi. Tayoqcha sharchasini ikkinclii elektrometr sharchasiga tekkizamiz. Bunda elektrometr ko'rsatkichi biroz buriladi, ya'ni zaryad olganini bildiradi (28- b rasm).

Demak, elektr zaryadi shar sirtida joylashar ekan.