8-mavzu. Til belgilar sistema sifatida. Til sathlari va ularning birliklari

T

U

S

I

N

T

A

G

M

A

T

I

K

T

U

Y

Y

S

R

I

Y

Q

G

Y

Q

T

Y

I

G’

Y

H

Y

G

B

G

B

I

F

L

I

N

G

V

O

S

E

M

I

O

T

I

K

A

H

G

S

G

S

T

R

U

K

T

U

R

A

Y

K

U

U

H

N

J

V

T

H

A

Y

R

F

U

A

F

O

N

E

M

A

H

D

U

A

C

E

N

T

T

G

D

I

Z

G

J

O

R

L

I

N

U

N

S

H

M

B

H

G

H

M

O

R

F

E

M

A

O’

B

M

I

B

H

V

A

G

S

F

J

S

J

X

H

P

A

R

A

D

I

G

M

A

T

I

K

E

V

Y

A

N

S

G

J

O

X

T

O

J

A

S

G

A

A

P

M

A

T

S

G

B

E

L

G

I

Q

J

U

P

D

F

D

E

U

I

Z

O

M

O

R

F

L

I

K

A

P

I

U

F

D

T

R

H

O

I

R

D

F

S

J

J

U

T

S

G

O

Q

G

S

Q

T

B

T

F

T

L

E

K

S

E

M

A

D

Y

L

A

H

T

M

Y

G

I

A

Y

R

D

E

K

R

Y

O’

F

T

O

V

U

S

H

U

V

K

R

H

T

S

R

U

F

T

U

G

I

F

S

Y

E

A

I

F

A

E

G

E

A

D

J

S

O’

Z

B

I

R

I

K

M

A

S

I

B

E

L

G

I

L

A

R

S

I

S

T

E

M

A

S

I

O

D

4. Mustahkamlash uchun testlar.
1. Belgi nazariyasi bilan shug’ullanuvchi fan qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
a) simiologiya;
c) sistema;
b) sintagmatika;
d) struktura.
2.Sun’iy belgilarning qanday turlari mavjud?
a) grafikli;
b) tovushli;
c) a va b;
d) hech qanday.
3. Morze alifbosi qanday shartli belgilardan iborat?
a) qavslardan;
b) tirelardan;
c) nuqtalardan;
d) Nuqta va tirelardan.
4. Til sathlarining yig’indisi nima deyiladi?
a) mikrosistema;
b) makrosistema;
c) mikrolingvistika;
d) makrolingvistika.
5. Nechanchi asrlardan lingvistik sath tushunchasi paydo bo’ldi?
a) XX asrning 50-yillarida;
b) XX asrning70-yillarida;
c) XX asrning 30-yillarida;
d) XIX asrning yarmida.
6.Til birliklarini necha guruhga ajratish mumkin?
a) 3;
b) 4 ;
c) 2;
d) to’g’ri javob yo’q.
7.Tilning eng kichik minimal birligi nima?
a) morfema;
b) leksima;
c) so'z;
d) fonema.
8.Tilning eng kichik ma'no birligi nima?
a) morfema;
b) leksima;
c) so'z;
d) fonema;
9. Izomorfizm atamasini fanga kiritgan tilshunos olim?
a)Ye/Kurilovich;
b) Ch.S.Pirs;
c) K. fon Frish;
d) F.de Sossyur.
10. Nutq birligi bo'lgan tovushlar kompleksidan tashkil topgan belgi.
a) so'z;
b) gap;
c) so'z birikmasi;
d) tovush.
11. Sistemalarni mohiyatan necha turga ajrata olamiz?
a) 2 asosiy turga;
b) 3 turga;
c) faqat 1 turga;
d) to'g'ri javob yo'q.
12. Morze alifbosi qaysi aloqa turida qo'llaniladi?
a) Telegraf aloqada;
b) Maktubli aloqada;
c) Ovozli aloqada;
d) To'g'ri javob yo'q.
13.Tilning belgililik tabiatini aniq-ravshan yoritib bergan tilshunos olim.
a) F.de Sossyur;
b) L.Breal;
c) A.SHleyxer;
d) A.Meye.
14. Kopengagen strukturslizmining asoschisi kim?
a) E.Seper;
b) L.Blumfild;
c) F.Boas;
d) Lui Yelmslev.
15.Til tuzilishining an'anaviy tilshunoslikda necha asosiy qismdan iborat?
a) 1;
b) 3;
c) 2;
d) 5.
16.Tilshunoslikni o'rganuvchi fan bo'limi nima?
a) lingvistika;
b) semiolgiya;
c) strukturalizm;
d) til va nutq.
17.Tilning og'zaki faoliyati -tashqi holatini organuvchi bolim.
a) Metalingvistika;
b) Descriptiv;
c) Distributsiya;
d) Semiotika.
18.Jamiyatdagi eng muhim aloqa vositasi .
a) til;
b) so'z;
c) gap;
d) ohang.
19. Lingvistik belgilarning pog'onaviylik xususiyati qanday nomlanadi?
a) konsepsik muosabat;
b) gomogen munosabat;
c) iyerarxik munosabat;
d) Geterogen munosabat.
20. “Asalari uyasi ham belgi vazifasini bajaradi”'ushbu ma'lumot qaysi olimga tegishli?
a) K. fon Fresh;
b) F.de Sossyur;
c) A.Meye;
d) A.Shleyxer.

5. Krossvord

														4
										1		3	5
									2
					6
								7

Savollar:
Bo’yiga:
1. Belgi nazaryasi bialn shug`ullanuvchi fan?
3. Pog`onaviylik xususiyat.....?
4. Tilning eng kichik minimal birligi?
5. Tilning konstruktiv birligi?


Eniga:
2. Sun`iy belgilar tipiga kiruvchi alifbo?
6. U yoki bu narsa hodisaning bo`lagi, inson ongida muayyan tasavvur uyg`otadiagan qanday belgi nima deyiladi?
7. Ifoda va mazmun jihatiga ega bo`lgan, fikr ifodalash birligi?