8-мавзу. Шахсий ҳУҚУҚ ва эркинликлар 1

Инсон ҳуқуқларига оид умумий қоидалар деганда нима
тушунилади?
Инсон ҳуқуқлари
– бу табиий равишда вужудга келадиган, инсон
туғилганидан кейин шахс сифатида унга тегишли бўган ажралмас ҳуқуқ
ҳисобланади. Одамлар эркин ва тенг ҳуқуқли бўлиб туғилади.
Фуқаролик ҳуқуқи
– эса фуқаролик факти билан боғлиқ бўлиб,
шахснинг муайян давлатга, сиёсий ҳамжамиятга мансублигини англатади.
Фуқаролик деганда, жисмоний шахснинг маълум бир давлат билан барқарор
ҳуқуқий алоқаси тушунилади.
Инсон ҳуқуқларига оид умумий қоидалар деганда
ҳар бир шахс
ўзининг ҳуқуқлари ва эркинликларини амалга оширганда унга тегишли
бўлган ёки амал қилиш лозим бўлган принципиал қоидалар гуруҳидир.
Бундай қоидалар Ўзбекистон Республикаси
Конституциясининг
5-бобида инсон ҳуқуқларига оид умумий қоидалар белгиланган.
Жумладан, 
бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиш
(18-модда); 
ҳуқуқ
ва эркинликлари дахлсизлиги
(19-модда);
қонуний манфаатлари,
ҳуқуқлари ва эркинликларига путур етказмаслик 
(20-модда).
Бундан ташқари, бундай қоидалар универсал халқаро ҳужжатларда ҳам
белгилаб қўйилган. 1948 йилги Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон Декларацияси.
Шахсий ҳуқуқ ва эркинликлар 
– шахснинг табиий ажралмас ҳуқуқи
бўлиб шахс эркинлигини таъминловчи асосий кафолат бўлиб ҳисобланади.
Шахсий ҳуқуқ ва эркинликлар нафақат бир мамлакат фуқароларига балки шу
мамлакат ҳудудидаги барча фуқароларга яъни чет эл фуқаролари ҳамда
фуқаролиги бўлмаган шахсларга ҳам тегишлидир.
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 
7-бобида
шахсий ҳуқуқ
ва эркинликлар белгилаб қўйилган. Жумладан,
яшаш ҳуқуқи
(24-модда),
эркинлик ва шахсий дахлсизлик ҳуқуқи
(25-модда);
айбсизлик
презумпцияси ҳуқуқи
(26-модда);