8-mavzu. Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur shakli sifatida. Reja



Download 106,5 Kb.
bet11/14
Sana01.02.2022
Hajmi106,5 Kb.
#421868
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
2-seminar matni

Tushuncha mazmuni
Ikkinchi savolni yoritishda, tushunchaning muayyan hajm va mazmunga ega bo‘lishi to‘g‘risida talabalarga konkret misollar asosida tushuntirib berish lozim.
Tushuncha muayyan hajm va mazmunga ega bo‘ladi. Tushunchaning hajmi deb tushunchada aks etgan buyumlar yig‘indisiga aytiladi. Chunonchi, yuqoridagi «ona» tushunchasining hajmiga barcha onalar, dunyo xalqlari orasida farzand ko‘rib, uni tarbiyalab, voyaga yetkazgan va yetkazayotgan ayollar kiradi.
Tushunchaning mazmuni deb ishtirok etayotgan buyumlardagi belgilarga aytiladi. Chunonchi, «ona» tushunchasidan muhim belgilar go‘dakka volidalik qilish (go‘dakni tug‘ish), boqish, mehribonlik va muruvvat qilish kabi eng asosiy belgilar tushunchaning mazmunini shakllantiradi.
Tushunchaning hajmi va mazmuni o‘rtasida o‘zaro bog‘liqlik bo‘lib, u shakl va mazmun o‘rtasidagi o‘zaro teskari munosabat qonuni deb ataladi.
Buning ma’nosi shuki, maboda hajm ortaversa, mazmun aniqlashadi, ya’ni boyib boradi. Demak, mazmun boyisa, hajm qisqaradi. Binobarin, tushunchada ifodalangan fikr oydinlashadi. Masalan, «jinoyat» tushunchasini olib ko‘radigan bo‘lsak, u holda mazkur tushuncha juda keng hajmli bo‘lib, uning mazmuni anchayin mavhumdir. Ya’ni, qaysi jinoyat ustida aniq fikr yuritilayotganini anglay olmaymiz. Maboda «o‘g‘rilik» tushunchasini olib ko‘rsak, mazkur tushunchaning hajmi nisbatan siqiq bo‘lib, undagi mazmun esa, boydir. Darhaqiqat, «o‘g‘rilik» tushunchasining mazmunan boyligi, uning jinoyat turining qaysi bir sohasiga aniq taalluuqliligi, aytaylik, jamoa, davlat, shirkat, shaxsiy mulkni pinhona, yohud oshkora o‘zlashtirishdan iborat ijtimoiy xavfli xatti-harakat ekanligidadir. Fan tushunchalarining mazmunini ochish bilan ular ifodalangan narsalarning mohiyatini ta’riflab beradi.
Bunday hollarda hajm va mazmun o‘rtasidagi mutanosiblik buzilmasligi uchun tushunchalardagi ana shu xususiyatlarni inobatga olish lozim.

Download 106,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish