8-mavzu: jahon qishloq xo‘jaligi geografiyasi reja dunyo xo’jaligining umumiy xususiyatlari va rivojlanishi jihatlari

8-MAVZU: JAHON QISHLOQ XO‘JALIGI GEOGRAFIYASI
REJA
1.Dunyo xo’jaligining umumiy xususiyatlari va rivojlanishi jihatlari
2. Sanoatning xalq xo’jaligidagi ahamiyati, uning rivojlanishi va joylashishiga ta’sir ko’rsatuvchi omillar

Asosiy tayanch tushunchalar

Avtarkiya – boshqa mamlakatlar iqtisodiyotiga asoslanib milliy iqtisodiyotni ta’minlashga yo’naltirilgan siyosat.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solib turish – bozor iqtisodiyotida davlat va jamiyat tashkilotlari tomonidan harakatdagi sotsial-iqtisodiy tizimni o’zgarib turgan sharoitga moslashtirish maqsadida amalga oshiriladigan qonuniy, ijro va nazorat qilish xususiyatiga ega bo’lgan tadbirlar tizimi.
OPEK – neftni eksport qiluvchi, unga quyidagi davlatlar a’zo: Saudiya Arabistoni, Iroq, Quvayt, BAA, Jazoir, Liviya, Nigyeriya, Gabon, Indoneziya, Venesuela, Meksika, Shtab-kvartirasi Avstriyaning poytaxti Vens shahrida joylashgan.
Yalpi ichki mahsulot (YaIM) – mamlakatning ichki xo’jalik faoliyatini umumlashgan iqtisodiy ko’rsatkichi.
Yalpi milliy mahsulot (YaMM) – ichki va tashqi faoliyatda bir yilda moddiy va nomoddiy sohalarida qanday millat tomonidan ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarning umumiy qiymati bo’lib, mamlakatning yaxlit sotsial-iqtisodiy ko’rsatkichi hisoblanadi.
Venchur korxonalari – yirik kompaniyalar buyurtmalari va davlat bitimlari bo’yicha ilmiy tekshrish sohalarida muhandislikda, innovatsiyada faoliyat ko’rsatuvchi firmalar.
Agrar islohatlar – yerlardan foydalanish tizimida davlat tadbirlari. Mamlakatlar va ularning tumanlarining iqtisodiy geografik sharoiti va tarixiy xususiyatlari islohatlarga katta ta’sir ko’rsatadi.
Agrobiznes – foydani ko’paytirish maqsadida qishloq xo’jaligi ishlab chiqarish tizimida boshqarishni zamonaviy usullaridan foydalanishga asoslangan qoidalarni qo’llash. Yirik qishloq xo’jalik korxonalari ham agrobiznesda qatnashishlari mumkin, bunda ikki tomon o’rtasida qat’iy kelishuv hosil bo’ladi.