8-Мавзу. Давлат бюджети. Солиқлар ва давлат қарзлари. Режа: Давлат бюджетининг моҳияти ва таркиби

3. Солиқ юки ва Лаффер эгри чизиғи

Ўзбекистон Республикасида амалга оширилаётган солиқ сиёсати иқтисодиётни модернизация қилиш ва техник қайта қуроллантиришда солиқларнинг ролини ошириш, уларнинг раҳбатлантирувчи функциясини кучайтириш, солиқларни унификация қилиш, иқтисодиётга солиқ юкини пасайтириш, солиқ ставкаларини пасайтириш каби йўналишларда олиб борилмоқда.

Иқтисодиётда солиқ юкининг пасайтирилиши корхоналарнинг молиявий ресурсларининг кўпайишига олиб келди. Бу ўз навбатида инвестицияларниг кўпайиши, корхоналарнинг айланма маблағларини тўлдириш, ишчи ва хизматчиларнинг иш ҳақи ва даромадларини ошириш учун қўшимча манба бўлиб хизмат қилади.
Солиқ сиёсатини амалга оширида солиқ ставкасининг оптимал даражасини қўллашга ҳаракат қилинади.
Солиқ ставкасининг оптимал даражаси солиқ тушумларининг максимал даражасини таъминлайдиган солиқ меъёридир.
Солиқ ставкаси ва солиқ тушумлари ўртасидаги боғлиқлиқ америкалик иқтисодчи Артур Лаффер томонидан тадқиқ этилган.
А.Лаффер концепциясига биноан давлат бюджет даромадларини кўпайтириш мақсадида ҳукумат томонидан солиқ ставкаларини кўпайтирилиши яширин иқтисодиётни ривожланишига ва солиқтушумларини камайишига олиб келиши мумкин.



Бу ерда: t – солиқ ставкаси
T- солиқ тушуми
to – оптимал солиқ ставка

Амалиётда А.Лаффер концепцияси АҚШ президенти Р.Рейган томонидан 1981 ва 1986 йилларда амалага оширилган солиқ ислоҳотларида қўлланилган.

Аммо солиқ ислоҳотларида кўзланган мақсадга эришилмади. 1987 йилда АҚШ давлат қарзи 2,4 трлн. долларга етди.



4. Ўзбекистон Республикасида давлат бюджетининг таркиби.













Ягона солиқ тўловидан тушган маблағлар қуйидагича тақсимланади:

• 
  Ўзбекистон Республикаси давлат бюджетига – 46%
  
• 
  Пенсия фондига – 46%
  
• 
  Ўзбекистон Ёшлар иттифоқини ривожлантириш жамғармасига – 4%
  
• 
  Ўзбекистон Касаба уюшмалари федерацияси кенгашига – 4%