8.2.Axborot yig‘ish usullariga qo‘yiladigan asosiy talablar
a) Ishonchlilik to‘g‘risida axborot yig‘ish ekspluatatsion va ta’mirlash korxonalarida axborot
yig‘ishni o‘tkazadigan tashkilot tomonidan olib borilishi kerak;
b) Axborot yig‘ish uni markazlashgan holda yig‘uvchi tashkilotga topshirish, tekshirish va
anketalash
orqali bajarilishi kerak;
v) Dastlabki ma’lumotlarni yig‘ish tayanch punkti yoki ekspluatatsion va ta’mirlash
korxonalari tomonidan olib borilishi kerak;
g) Tekshiruvni axborot yig‘adigan tashkilot olib boradi. Bunda buyumning texnik holati
ekspluatatsiya sharoitlarida o‘rganiladi, axborotni dastlabki hisobga olish shakllari (ekspluatatsiya va
ta’mirlash xujjatlari, avariyalarni tekshirish, norozilik dalolatnomalari va boshqalar)
tahlil qilinib,
uning natijalari axborot-to‘plagichlarda aks ettiriladi;
d) Anketalashni axborot yig‘uvchi tashkilot o‘zining maxsus so‘rov varaqalarini ekspluatatsion
va ta’mirlash korxonalariga yuborish orqali amalga oshiradi;
e) Tayanch korxonalarni tanlash risoladagi ekspluatatsion sharoitlar uchun axborot olishni
ta’minlashi kerak.
8.3 Axborotga ishlov berish va taxlil etishga qo‘yiladigan asosiy talablar
Axborotga ishlov berish quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- birlamchi ma’lumotlarni
kodlash va tasniflash;
- buyum ishonchliligi to‘g‘risidagi axborotning aniqlik, to‘lalik va bir turlilik talablariga mos
kelishini ta’minlash;
- barcha axborotning sifat va miqdoriy tahlildan o‘tishini ta’minlash;
Sifat va miqdoriy tahlil o‘z ichiga quyidagilarni oladi:
- noaniq axborotni chiqarib tashlash;
- axborotning bir turli ekanini tekshirish;
- axborotga statistik ishlov berish va ishonchlilik ko‘rsatkichlarini baholash;
- ishonchlilik tahlili natijalari asosida ishonchlilikni oshirish tadbirlarini ishlab chiqish.
Buzilish va oxirgi holat sabablarini tahlil etish jarayonida quyidagilar o‘tkaziladi:
- birlamchi ma’lumotlarni qabul qilingan alomatlari (ekspluatatsiya sharoiti, ishlash muddati,
buzilish turlari va boshqalar) bo‘yicha tizimlash;
-
buyumning ishonchliligini
cheklovchi detallarni aniqlash;
-
buzilish sabablarini aniqlash;
-
konstruksion-texnologik va tashkiliy tadbirlarning samaradorligini baholash;
-
statistik axborot bo‘yicha taqsimlanish qonunlarini aniqlash va ishonchlilik xususiyatlari
ko‘rsatkichlarini baholash;
-
ehtiyot qismlar sarfi bo‘yicha axborotga ishlov berish;
-
buyumlarning turib qolishi davomiyligi va uning sabablarini aniqlash hamda tizimlash;
-
olingan ma’lumotlarni me’yoriy va boshqa sharoitlarda olingan ma’lumotlar
bilan
solishtirish va h.k.
Axborotni yig‘ish va ishlov berish uchun quyidagi qayd shakllari ishlatiladi:
1. Ishonchlilik to‘g‘risidagi ekspluatatsion axborotni qayd etish dastlabki shakllari;
2. Ekspluatatsion axborotni to‘plagich shakllari;
3. Ishonchlilik tahlili natijalarini qayd etish shakllari.
Qayd etish dastlabki shakllari bir tizimga tushirilmagan axborotni qayd etishga mo‘ljallangan
bo‘lib, ular ekspluatatsiya sharoitida to‘ldiriladi. Bunday shakllarning asosiylari:
- yurilgan yo‘l va buzilishlarni qayd etish jurnali. Jurnalda buyumning pasport ma’lumotlari,
korxona nomi, ish tartiboti va ekspluatatsiya sharoitlari, buyumning kuzatuvga qo‘yilgan va undan
chiqarilgan sanasi, ekspluatatsiya boshlanishidan boshlab yurgan yo‘li,
buzilgan detalning nomi,
buzilish sababi, uni bartaraf etish vaqti, uslubi va h.k. bo‘lishi kerak (1-ilova);
- buyumga texnik xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirni qayd etish jurnali. Jurnalda buyumning
pasport ma’lumotlari, korxona nomi, buzilgan detalning nomi, texnik xizmat ko‘rsatish
turi va
davriyligi, buzilishni bartaraf etish usuli, almashtirilgan detallar qiymatini hisobga olgan holda texnik
xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlash sarflari o‘z aksini topgan bo‘lishi kerak;
- buyumlar ekspluatatsiyasining bir martali xujjatlari (yo‘l varaqasi, agregatni ta’mirlash
varag‘i, buyumning buzilishi to‘g‘risidagi axborot, ehtiyot qism talabnomasi va h.k.).
To‘plagich-shakllar bir tizimga tushirilgan axborotni qayd etishga mo‘ljallanib, maxsus
tayyorlangan xodimlar yordamida va dastlabki xujjatlar asosida yoki ekspluatatsiya kuzatuvlari
jarayonida to‘ldiriladi. Asosiy shakllari:
- buzilishlarning xarita-to‘plagichi;
- buyumga texnik xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlash to‘g‘risidagi axborotlar xarita-
to‘plagichi.
Buyum ishonchlilik tahlili natijalarini qayd etish shakllari
miqdor va sifat natijalari, ish
tartibotlari, ehtiyot qismlar sarfi, buzilishlar sababi, buyum ishonchliligini cheklaydigan detallar
ro‘yxatini qayd etishga mo‘ljallangan. Asosiy shakllari:
- buyum ishonchlilik xususiyatlari ko‘rsatkichlarini baholash umumiy ro‘yxati;
- buyum bo‘laklari ishonchlilik xususiyatlari ko‘rsatkichlarini baholash umumiy ro‘yxati;
- buyum buzilishlari turlarining umumiy ro‘yxati;
- ehtiyot qismlar sarfining umumiy ro‘yxati;
- texnik xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlash mehnat hajmi va qiymatining umumiy ro‘yxati;
Qaytarish uchun savollar
1. Buyumning ishonchliligi bo‘yicha qaysi hollarda axborot yig‘iladi?
2. Buyumning ishonchliligi bo‘yicha to‘plangan axborotga qanday ishlov beriladi?
3. Buyumning ishonchliligi bo‘yicha axborot yig‘ishda qanday qayd shakllari qo‘llaniladi?
4. Buyumning ishonchliligi bo‘yicha axborot xaritasi qanday ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi?
5. Buyumning ishonchliligi bo‘yicha axborot yig‘ish va ishlov berish tizimi qanday maqsad va
vazifalarni o‘z ichiga oladi?
