8-Mavzu. Amaliy topshiriqlar. Topshiriq: n bitli skremblerni qurish va takrorlanish davrini hisoblash Insert

8-Mavzu. Amaliy topshiriqlar.

Topshiriq: 4. N bitli skremblerni qurish va takrorlanish davrini hisoblash Insert

() – men bilaman deganni tasdiqlovchi belgi;

() – yangi axborot belgisi;

() – meni bilganlarimga, zid belgisi;

() – meni o‘ylantirib qo‘ydi. Bu bo‘yicha menga qo‘shimcha axborot kerak belgisi.

t/r	Ma’lumotlar
1	Telekommunikatsiyada skrambler - bu signallarni o'zgartiruvchi yoki teskari o'zgartiradigan yoki mos ravishda o'rnatilgan deskrambling moslamasi bilan jihozlanmagan qabul qiluvchida xabarni tushunarsiz qilish uchun jo'natuvchi tomonidagi xabarni boshqa tarzda kodlaydigan qurilma.
2	Telekommunikatsiya va yozishda skrambler (shuningdek, randomizator deb ataladi ) uzatishdan oldin ma'lumotlar oqimini boshqaradigan qurilma. Manipulyatsiyalar qabul qiluvchi tomondagi deskrambler tomonidan qaytariladi.
3	Sezar usuli. Sezar shifri oddiy siljitish shifrining bir qismi hisoblanadi. Bu shifrni rimlik imperator Gole Yuliy Sezar o‘ylab topgan.
4	Vernamning shifrlash tizimi modul qiymati m=2 bo’lgan Vijiner shifrlash tizimining bir qismi hisoblanib, 1926-yilda bu usulning aniq ko’rinishi ishlab chiqiladi.
5	Skremblerlashning mazmuni bevosita axborot tizimidan o‘tayotgan ma’lumotlar oqimining har bir bitini o‘zgartirishga qaratilgan. Ammo oxirgi paytlarda skremblerlash algoritmlari e’tiborsiz qolmoqda
6	Affin kripototizimlari keng tarqalmagan o’rniga qo’yish usullari sanalib, bir alifboli shifrlash usullariga kiradi. Bu tizimlarga affin tizimidagi Sezar usuli, ROT13 va Atbash usullari kiradi.
7	1926 yilda Amerika telefon va telegraf kompaniyalaridan birining muhandisi Vernam o‘zining ikkilik sanoq sistemasi asosida yaratgan shifrlash algoritmini e’lon qildi.
8	Gammalash - ochiq ma’lumotlarga ma’lum qonuniyat bo‘yicha gamma shifrini singdirish orqali yopiq ma’lumotlarni olish jarayoni. Bundan bir martali 150 “bloknot” tushunchasi yuzaga kelgan va ushbu algoritm bevosita Vernam nomi bilan bog‘liq.
9	Bir martali kalit muammosini yechish maqsadida skremblerlash usuli ishlab chiqilgan.
10	Skremblerlash jarayoni (ingl. scramble - aralashtirish) – bu teskarilash xossasiga ega bo‘lgan jarayon bo‘lib, raqamli oqimda tasodifiylik xossasiga yaqin bo‘lgan bitlar ketma-ketligini shakllantirishga qaratilgan. Bunda raqamli oqim bilan ishlash tezligi o‘zgarmaydi. Eng muhimi, boshlang‘ich matnni tiklash uchun algoritm teskari qo‘llaniladi.