8-mavzu. Agrobiznesda kooperatsiyаviy munosabatlarni rivojlantirish

Turlari va xususiyat-lari	Ishlab chiqaruvchi kooperativlar	Xizmat ko’rsatuvchi kooperativlar
Iste’molchi kooperativlar
Mulkdorlar	Kooperativning xo’jalik faoliyatida ishtirok etish istagidagi qishloq xo’jaligi tovar ishlab chiqaruvchilari	Qishloq xo’jalik tovar ishlab chiqaruvchilari, ularni moddiy texnika resurslari bilan ta’minlash, saqlash, qayta ishlash, sotish korxonalari	Xo’jalik faoliyatida ishtirok etishni xoxlovchi har qanday shaxs
Badallar	A’zolar kooperativning xo’jalik faoliyatida ishtirok etishga to’g’ri mutanosib ravishda pay va kirish badallarini to’laydilar	A’zolar kooperativ tomonidan ko’rsatiladigan xizmatlar hajmiga mutanosib ravishda pay fondini shakllantirish uchun pay badallarini to’laydilar	Mablag’lar hissadorlar tomonidan to’planadi
Maqsad	Sifatli mahsulot ishlab chiqarib, yuqori narxlarda sotish orqali ko’proq daromad olish	Kooperativ a’zolarini turli xil xizmatlarga bo’lgan talabini arzon, o’z vaqtida va sifatli qondirish	Sarflangan mablag’lar evaziga foyda olish
Ta’minotchi-lar bilan aloqasi	Baholar o’zaro kelishilgan tartibda belgilanadi. Kooperativ va a’zolar o’rtasidagi munosabatlar notijorat asosida ko’riladi. Xo’jalik faoliyatining boshqa sub’ektlar bilan munosabatlari tijorat asosida ko’riladi	Kooperativ yetishtirilgan mahsulot egasi bo’lib hisoblanadi. Kooperativ o’z faoliyatini yuritish uchun zarur bo’lgan mulkka ega bo’lmaydi. Qishloq xo’jalik mahsulotlari a’zolari mulki bo’lib qoladi.	O’zaro munosabatlar tijorat asosida amalga oshiriladi.
Moliyaviy natijalardan foydalanish	Xo’jalik faoliyati natijasida olingan daromad a’zolari o’rtasida ularning xo’jalik faoliyatida qatnashishiga to’g’ri proportsional ravishda taqsimlanadi, bir qismi esa ko’proq foyda olishga yo’naltiriladi.	Xizmat ko’rsatuvchi kooperativning maqsadi foyda olish emas. Moliyaviy natija iste’mol qilingan xizmatlar hajmiga mutanosib ravishda taqsimlanadi. Xizmatlar mahsulot narxiga deyarli teng baholarda ko’rsatiladi.	Foyda dvidentlar shaklida taqsimlanadi, bir qismi esa uni ko’paytirishga yo’naltiriladi.
Qaror qabul qilish	Demokratik boshqaruv, ya’ni «bitta a’zo-bitta ovoz» tamoyiliga amal qiladi.	Demokratik boshqaruv, ya’ni «bitta a’zo-bitta ovoz» tamoyiliga amal qiladi.	Bitta aktsiya – bitta ovoz» tamoyiliga amal qilinadi.