8-ma`ruza Termokonduktometrik gazoanalizatorlarning montaji va sozlash ishlari. Nazorat gazlarini tayyorlash usullari

4.Termokonduktometrik gaz analizatorlar montaji va sozlash ishlari 
Termokonduktometrik gaz analizatorlar qo’p qo’llaniladigan gaz analizatorlar 
toifasiga 
kirmaydi, ulardan faqat nazorat qilinuvchi komponent boshqalardan sezilarli farq 
qilsagina ishlatiladi, misol uchun tarkibida N
2
, O
2
bo’lgan N
2
, Ne, Ag, SO
2
gazli 
aralashmalarni kontsentratsiyasini aniqlash uchun. O’lchashlar diapazoni sig’im 
bo’yicha 1 dan 10 lab % largacha. 
Gaz aralashmasini tarkibini o’zgarishi uning issiqlik o’tkazuvchanligini 
o’zgarishiga olib keladi, natijada aralashma o’tuvchi kamerada joylashgan tok 
bilan qizitiluvchi metal yoki yarim o’tkazgichli termo rezistorni elektr qarshiligi 
o’zgaradi. 
Bunda : 
Bu yerda a-kamerani konstruktiv parametri, R1 va R2 – termorezistorni u 
orqali tok o’tganda qarshiligi va termorezistorni elektr qarshiligini xaroratli 
koeffitsienti. 
4 rasm. Termokonduktometrik gaz analizatorlari: 1 – stabillangan kuchlanish 
manbasi; 2-ikkilamchi asbob; R1 va R3 ishchi termorezistorlar; R2 va R4 – 
taqqoslovchi termo rezistorlar; R0 va Rg potentsiometrlar; analiz qilinuvchi gaz 
aralashmiasini kirish va chiqishlari strelkalar bilan ko’rsatilgan. 
4 rasmda ko’p termokonduktometrik gaz analizatorlarida qo’llaniluvchi sxema 
keltirilgan. Sezuvchi elementlar R1 va R3 tahlil qilinuvchi aralashmap bilan 
yuvilib (omыvayutsya) turiladi, R2 va R4 – taqqoslovchi termo rezistorlar 
germetik aniq tarkibga ega bo’lgan taqqoslrvchi gaz bilan to’ldirilgan 

---

yacheykalarga joylashtirilgan. R0 va Rg potentsiometrlar nolli ko’rsatkichlarni 
o’rnatish va o’lchashlar diapazonini boshqarish uchun mo’ljallangan. Aniqlanuvchi 
komponent kontsentratsiyasini o’lchami – Rg orqali o’tuvchi elektr toki, u 
ikkilamchi asbob bilan o’zgartiriladi. Termokonduktometrik gaz analizatorlari 
H
2
SO
4
, NH
3
, HNO
3
– ishlab chiqarishdagi jarayonlarni nazorat qilish uchun keng 
qo’llaniladi. 
5 rasm. Termokonduktometrik gaz analizatorlar montaj qilish 
sxemasi 
1-yordamchi qurilmalar schiti; 2-uglerod oksidi analizatorini qabul qilgichi; 3-
uglerod oksidi analizatorining o’zi yozish qurilmasi; 4- uglerod ikki oksidi 
analizatorining o’zi yozish qurilmasi; 5- uglerod ikki oksidi analizatorini qabul 
qilgichi; 6-vodorod analizatorining o’zi yozish qurilmasi; 7- vodorod analizatorini 
qabul qilgichi; kuchlanish stabilizatori.