8 amaly iş.
Mowzug: Ösümlik örtügini goramak.
Meyilnama :
Özbegistanyň ösümlikleri.
Ösümlikler dünýäsini ýok etmegiň usullary.
Özbegistanyň kurortlary we olaryň maksatlary.
Işiň maksady:
Tebigaty goramak we Özbek ösümliklerini goramak.
Materiallar we esbaplar: Dürli at görnüşleriniň tablisalary, "Özbegistanyň seýilgähleri" kitaby, tebigatyň kartasy.
Nazary materiallar:
Sebitdäki ösümlikleriň we tokaý ýerleriniň pese gaçmagy adamzat jemgyýetiniň pese gaçmagy bilen baglanyşykly.
Ilkinji adamlar ösümliklerden gadymy döwürde iýmit üçin zerur maddalaryň bio-elýeterliligini alyp başladylar, bu bolsa iýmitlenişinde azajyk üýtgeşiklige sebäp boldy. Şäheriň ilatynyň ýaşaýan ýerlerindäki tokaýlaryň 2/3 bölegi eýýäm başlandy. Netijede 500 mln. ga erdki tokay.lar gysgaý, çl beyabanlara evrilip başlpy. Meýilleşdirilmedik, tertipsiz tokaýlaryň çapylmagy, öz gezeginde tebigatyň deňagramlylygyny bozdy. Pese gaçmaga başlady, suw joşmalary, suw joşmalary ýygy-ýygydan ýüze çykdy, mikroklimat di hakazo çöllerindäki göç çägelerine täsir etdi. Daglyk ýerlerde suw joşmasynda tokaýlaryň roly gaty möhümdir. Hetijede 500 mln. Onerdäki tokaýdan başlap, çöle öwrüldi. Meýilleşdirilmedik we tertipsiz tokaýlaryň çapylmagy, öz gezeginde tebigatyň deňagramlylygyny bozdy. Adamyň ykdysady işjeňligi üçin aşakdaky ýaramaz netijeleri döretmek prosesini çaltlaşdyrdy: topragyň eroziýasy çaltlaşdy, derýalaryň we kölleriň re regimeimi üýtgedi we suw ýetmezçilik etdi. azalmaga başlady, suw joşmalary, suw joşmalary ýygy-ýygydan ýüze çykdy, mikroklimata täsir etdi, çöllerdäki göçme çägeleriň meýdany giňeldi. Daglyk ýerlerde suw joşmalaryna garşy göreşde tokaýlar möhüm rol oýnaýar. Sebäbi tokaýlar ýagyşyň 90% -ini eňňitlerde duzlaýar, tokaý eňňitlerinde ýagýan ýagyşyň 90% -i akymlara öwrülýär we suw joşýar. Şonuň üçin tokaýlaryň tötänleýin kesilen obeer şarynyň iň daglyk ýerlerinde ýygy-ýygydan howply suw joşmalary bolýar. Planetalaryň howasynyň arassa bolmagynda tokaýlar möhüm rol oýnaýar. Sebäbi 1 ga tokaý 18 million. m³ howany arassalaýar. Netijede, tokaýlyk ýerlerdäki howa şäher howasyndan 200 esse arassa. Sebäbi 1 gektar arça tokaýlygy uly şäheriň howasyny arassalap biler. Mundan başga-da, tokaýlar tebigaty has owadanlaşdyrýar, bejerýär we oňa medeni we estetiki lezzet berýär. Özbegistan daglaryndaky esasy tokaýlar
Adamlaryň ösümliklerde aşa köp we bulam-bujar ulanylmagy netijesinde, planetanyň ösümliklerinde çynlakaý, negatiw üýtgeşmeler bolup geçýär, köp ösümlik görnüşleri azalýar we seýrek görnüşlere öwrülýär. Şonuň üçin häzirki wagtda planetanyň ýaşyl baýlyklaryny goramak, olary tygşytly ulanmak we täzeden baýlaşdyrmak möhüm meselä öwrüldi. Özbegistan Respublikasynda aýratyn goralýan ýerleriň umumy meýdany 1355,6 müň gektar. Bularyň arasynda goraghanalar, tebigat we milli seýilgähler, goraghanalar, tebigat ýadygärlikleri bar. Daşary ýurtlarda munuň başga görnüşleri bar. Döwlet mukaddes ýerleri hökümetiň karary bilen döredilýär. Goraghanadaky ähli ýerler ykdysady işjeňlikden aýrylýar Döwlet tarapyndan maliýeleşdirilýär. Tebigat goraghanasy, obeer şarynyň belli bir böleginde tebigatyň böleklerini tebigy ýagdaýynda saklamak üçin bölünip berlen ýerdir. Tebigat goraghanalaryny döretmek arkaly tebigatyň belli ýerleri we tebigatyň ähli bölekleri (ajaýyp relýef görnüşleri, açyk gaýalar, minerallar, ajaýyp gowaklar, çeşmeler, geýzerler we köller, ösümlik we haýwanat dünýäsi) tebigy ýagdaýda saklanýar. Bu, geografiki sebite ýa-da geografiki sebite mahsus bolan sebitleriň ýa-da tebigy komponentleriň ylmy, ykdysady we medeni ähmiýete eýe bolan we gowy goralýan ýerleriň tebigat goraghanalarynda saklanýandygyny aňladýar. Bu ýerleriň tebigaty milli hazyna hökmünde baky saklanar. Netijede, indiki nesil sähralara ýa-da taýga tokaýlyklaryna haýsy çölüň tebigat goraghanalarynda tebigy görnüşde boljakdygyny doly suratlandyrar. 9urtda umumy meýdany 209607,3 gektar bolan 9 sany goraghanasy bar.
Do'stlaringiz bilan baham: |