8-amaliy mashg’ulot: tuxum va tuxum mahsulotlari tuxum. Tuzilishi, kimyoviy tarkibi, guruhlanishi

Tuxum mahsulotlari 

 

Muzlatilgan tuxum mahsulotlariga tuxum melanji (oqi bilan sarig’ining 

aralashmasi), 

muzlatilgan oq qismi va muzlatilgan sariq qismlari kiradi. Bu tuxum 

mahsulotlarini 

ishlab chiqarish uchun birinchi va ikkinchi kategoriyadan past 

bo’lmagan oshxonabop 

tuxumlar ishlatiladi. Muzlatilgan tuxum mahsulotlari olish uchun ohak 

eritmasida 

saqlangan va biror nuqsonga ega bo’lgan tuxumlar ishlatilmaydi. 

Muzlatilgan tuxum melanjini olish uchun tuxum saralanadi, dezinfeksiya 

qilinadi, 

sindiriladi. Oqi va sarig’i aralashtiriladi, suzgichdan o’tkaziladi, 62-650 

S da 

pasterizasiya qilinadi va sovutiladi. So’ngra tayyor massa oq tunuka 

bankalarga 

joylanib –18÷-200 S da banka ichidagi harorat –60 S bo’lguncha 

muzlatiladi. Melanj 

faqat umumiy ovqatlanish korxonalarida ishlatiladi, sotuvga 

chiqarilmaydi. 

Melanjning harorati –60 S dan yuqori bo’lmasligi keraq Tuxumlarning 

oq va sariq 

---

qismlarining tarkibi deyarlik o’zgarmaydi. Lekin, oqlik qismi muzdan 

tushirilganda 

oqsil o’ziga suvni singdirish qobiliyatini yo’qotganligi sababli suyuq 

konsistensiyani 

beradi. Juda ham past haroratda muzlatilganda esa, sariq qismi 

jelatinsimon 

konsistensiyaga o’tib, qaytarilmaydigan qattiq konsistensiyani egallaydi. 

Muzlatilgan melanj zarg’aldoq rangli, muzdan tushirilgandan so’ngra 

esa rangi oqsariqdan to och-pushti rangacha bo’ladi. Konsistensiyasi 

muzlagan holda qattiq, 

muzdan tushirilgandan keyin esa suyuq holatda bo’ladi. 

Tuxumning aralashma-talqoni och-sariq rangli. Hamma qismlarida bir 

jinsli, tuxum 

talqonining rangi och-sariq, butun massasi bir xil, konsistensiyasi 

kukunsimon, ta`mi 

va hidi quritilgan tuxumga xos, begona hidlarsiz va ta`mlarsiz bo’lishi 

keraq Namiqqan, 

sirti shilimshiqlangan, mog’orlagan, begona ta`m va hidlarga ega 

bo’lgan, rangi 

butunlay o’zgargan tuxum talqonlarini sotishga ruxsat etilmaydi. 

Tuxum talqonining sifatini aniqlashda ularning suvda eruvchanligi 

muhim ko’rsatkich 

hisoblanadi. Changlatish usuli bilan olingan oliy navli tuxum 

talqonining eruvchanligi 

85 % dan, birinchi naviniki esa 70 % dan kam bo’lmasligi keraq 

Plyonka usuli bilan 

quritilgan tuxum kukunining oliy navida bu ko’rsatkich80 % dan, 

birinchi navida esa 

60 % dan kam bo’lmasligi me`yoriy xujjatlarda qayd etilgan.  

---

Changlatish usuli bilan olingan tuxum talqonining namligi 9 % dan, 

nordonligi esa oliy 

navida 100 T dan, birinchi navida esa 160 T dan ortiq bo’lmasligi keraq 

Oqsil moddalar 

miqdori esa quruq moddaga hisoblanganda 45 % dan, yog’lar esa 35 % 

dan kam 

bo’lmasligi ko’rsatilgan. 

Shuningdeq quruq quymoqlar ham ishlab chiqariladi. Ularning tuxum 

talqonidan farqi 

shundaki, qaymoqlar olishda tuxumga tabiiy sut yoki yog’i olingan sut 

qo’shiladi. 

Tuxum talqoni 100 va 200 g briket holida faner barabanlarga 50 kg 

gacha, germetik oq 

tunuka bankalarga 10 kg gacha qilib joylanadi. 

Tuxum talqonining kafolatlangan saqlash muddati 100 S dan –20 S 

gacha havoning 

nisbiy namligi 65-70 % bo’lgan sharoitda germetik bo’lmagan idishlarda 

6 oygacha, 

germetik idishlarda esa 12 oygacha qilib belgilanadi.