8- ma'ruza: Raqamli tolali optik aloqa tizimlarining liniya kodlari Raqamli tolali optik aloqa uzatish tizimining tuzilish рrinsiрi

Reja:
1. Optik liniya kodlariga qo'yiladigan talablar. 2. Raqamli tolali optik aloqa tizimlari liniya kodlarining turlari va ularning shakllanishi. Raqamli signallarni skrembrlash.
8- Ma'ruza: Raqamli tolali optik aloqa tizimlarining liniya kodlari
Raqamli tolali optik aloqa uzatish tizimining tuzilish рrinsiрi
ROShA – berilgan uzatish tezlikdagi raqamli oqimlarni shakllantirish apparaturasi (raqamli uztish tizimlarining apparaturasi);
KO’uz va КO’qq – mos ravishda uzatish va qabul qilishdagi kod o’zgartirgichlar, KO’uz ning vazifasi raqamli TOA uzatish tizimining shovqin bardoshli liniya signalini shakllantirish;
UzOM va QqOM – mos ravishda uzatish va qabul qiluvchi optik modullar, elektrik signallarni optik signallarga aylantirish vazifasini bajaradi va aksincha;
ОТ- optik tola; ОР- optik retranslyator; ТОAL- tolali optik liniya trakti.
1
2
N
OT
OT
TOAL
ROShA
Oraliq stansiya
KO’uz
UzOM
ОR
QqОМ
КO’qq
ROShA
1
2
N
Qabul qiluvchi oxirgi stansiya
Uzatuvchi oxirgi stansiya
.
.
.
.
Tolali optik liniya trakti
Raqamli tolali optik aloqa tizimlarining liniya kodlari, ularga qo’yiladigan talablar
Raqamli uzatish tizimlarining analog-raqamli qurilmasining chiqishidan signal KO’uz ga tushadi, bu yerda u elektrik impulslari faqat musbat bir («1») yoki nol («0») bo’lishi mumkin bo’lgan, liniya kodiga o’zgartiriladi. Bu kodning parametrlari optik tolaning uzatish parametrlari bilan maksimal muvofiqlashgan bo’lishi kerak. Bu signal UzOMda optik nurlanishning intensivligi yoki quvvatini modulyatsiyalab, raqamli optik signalning liniya kodini shakllantiradi.
Liniya kodini tanlashga ikki sinf omillari ta’sir etadi:
- kodning yuqori shovqin bardoshliligi, talab etiladigan uzatish sifatida liniyadagi optik signalning minimal quvvatini aniqlaydi;
- liniya kodini shakllantirish qurilmasini texnik realizatsiya qilishning soddaligi.
Liniya kodini tanlashdagi asosiy talablar quyidagilar:

1. Signalning energetik spektri G (f) yetarlicha tor bo’lishi kerak, bundan maqsad raqamli TOA tizimlarining qabul qiluvchi qurilmalarining va OTning polosa kengligini toraytirish, shuningdek, OTning dipersion buzilishlari ta’sirini, liniya va stantsiya regeneratorlarining hal qiluvchi qurilmalari kirishidagi shovqinlar ta’sirlarini kamaytirish.
2. Liniya kodining energetik spektri tarkibida doimiy tashkil topuvchilar bo’lmasligi va quyi chastotalarda kichik qiymatga ega bo’lishi kerak. Birinchi talab TOA tizimlari liniya traktining aktiv elementlarining kuchlanish ta’minotini yuqori aniqlikda o’rnatishni ta’minlash kerakligi bilan tushintiriladi. Ikkinchi talab uzatish traktining chastota polosasini pastdan chegaralanishidan yuzaga keladigan, simvollararo xalaqitlarni kamaytirish bilan bog’liq.
3. Energetik spektri yuqoridan chegaralangan bo’lishi zarur, bu uzatish traktining chastota polosasini yuqoridan chegaralanishidan yuzaga keladigan, simvollararo xalaqitlarni kamaytirish imkonini beradi.
4. Raqamli TOA tizimlarining liniya kodlarini tuzilishi regeneratorlarning taktli sinxronizatsiya impulslarini shakllantirish uchun raqamli signal tarkibidan taktli chastotani osongina ajratib olishni ta’minlashi kerak.
5. Liniya kodining tuzilishi quyidagilarni ta’minlashi kerak: yuqori shovqin bardoshlilikni, bu regeneratsiyalash uchastkasi uzunligini oshirish va bu bilan raqamli TOA tizimining texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini oshirish imkonini yaratadi; uzatish sifatini va aloqani uzmasdan liniya trakti qurilmalari sozligini nazorat qilishni; kodlash va dekodlash qurilmalarini ishlab chiqarish va ekspluatatsiyasi soddaligini ta’minlashi kerak.