8- ma’ruza Mavzu: ssh protokoli Reja

8- Ma’ruza
Mavzu: SSh protokoli
Reja

1. 
   SSh protokolining maqsadi.
   
2. 
   SSh protokolida foydalanilgan autentifikatsiyalash usullari.
   
3. 
   SSh protokolida MITM hujumi.
   
4. 
   SSh protokolidan foydalanish.
   

Secure Shell protokoli. SSh protokoli aloqa tarmog‘ida, masofadan turib amal bajarish, ikki tarmoq foydalanuvchisi orasida xavfsiz kanal hosil qilish uchun foydalaniladigan kriptografik tarmoq protokolidir. Ushbu algoritm xavfsiz tarmoq orqali maxfiy aloqani tashkil etish uchun foydalaniladi va bunda SSh kliyent va SSh server orasida xavfsiz kanal hosil qilinadi. Ushbu protokolning ikki SSh-1 va SSh-2 variantlari mavjud.
Ushbu protokol Unix yoxud LINUX sistemalariga resurslarga murojaatni amalga oshirishda foydalaniladigan asosiy yutilitalardan sanalib, WINDOWS operatsion tizimi foydalanuvchilari uchun ham moslashtirilgan. Ushbu protokol Telnet yoki boshqa xavfsiz bo‘lmagan protokollar (Bekreley rsh, rexec, rlogin) o‘rnini bosish maqsadida ishlab chiqilgan. Ushbu protokolda shifrlashdan foydalanish orqali ma’lumotning butunligi va konfidensialligini ta’minlash amalga oshirilgan (Lekin, Edvard Snovden tomonidan bazida NSA (National Security Agency) tomonidan SShni deshifrlash orqali ma’lumotdan yashirincha foydalanilgan deb ham aytilgan).
SSh protokoli quyidagi imkoniyatlarni beradi:

• 
  Xavfsiz login bilan bog‘lanishni;
  
• 
  Xavfsiz ma’lumot almashishni ochiq (ishonchsiz) kanal orqali amalga oshirishni ta’minlaydi.
  

SSh protokollari quyidagilarga asoslanadi:

• 
  Ochiq kalitli shifrlash algoritmlariga yoki
  
• 
  Raqamli sertifikatlarga yoki
  
• 
  Parollarga.
  

Ushbu protokolning ikki turdagi varianti, pullik va bupul turlari mavjud.
SSh funktsiyalari

• 
  Xavfsiz buyruq-oynasi (command-shell)
  
• 
  Port forwarding
  
• 
  Xavfsiz fayl transferi