8 – laboratoriya ishi Mavzu: Marshrutizatorlarda nat/pat texnologiyasini sozlash

9-laboratoriya ishi 
Mavzu: Tarmoqni himoyalash protokollari SCP, SNMP ni sozlash va log 
fayllarni tadqiq etish 
 Ishdan maqsad: 
Ushbu laboratoriya ishi quyidagilar uchun mo‘ljallangan: 

tarmoqni himoyalash protokollari SCP, SNMP ni sozlashni o‘rganish; 

Log fayllarni tadqiq etish. Syslog serverini sozlashni o‘rganish. 

---

89 
Qisqacha nazariy ma‟lumotlar 
Tarmoqni himoyalash protokollari SCP va SNMP
Oldingi ishlarda aytib ketilganidek, 
Telnet
dan foydalanish juda xavfli. 
Chunki, bunda barcha ma‘lumotlar ochiq ko‘rinishda uzatiladi va buzg‘unchi 
ularni osonlik bilan egallab olishi mumkin. Telnet ga alternativ sifatida 
SHH 
protokoli
taklif qilingan bo‘lib, unda barcha ma‘lumotlar shifrlanadi. 
HTTP
va 
HTTPS
protokollarida ham shunga o‘xshash holat. 
Biroq, tarmoq qurilmalari bilan ishlashda yo‘qorida keltirilgan protokollarga 
kamdan-kam murojat qilinadi. Quyida biz ularning ko‘proq himoyalangan 
versiyalari hisoblangan yana bir nechta mashhur protokollarni ko‘rib chiqamiz. 
SCP 
Tizim administratorlari oldida qurilmalarning proshivkalarini qayta yuklash 
bo‘yicha vazifalar judayam tez-tez yuzaga keladi. Buning uchun qurilmaga yangi 
proshivkani ―tashlash‖ kerak bo‘ladi, bu odatda 
TFTP
yoki 
FTP
-server yordamida 
qilinadi. Texnologiya juda eski hisoblanadi, ammo bunday serverlar bir nechta 
harakat bilan kuchaytirilishi mumkin. 
Ushbu protokollar (TFTP va FTP) yana qurilmalar konfiguratsiyalarini 
Zahira nusxalash uchun ko‘p ishlatiladi. Shubhasiz ko‘pchilik quyidagiga o‘xshash 
buyruqlar bilan tanish: 
Router#copy running-config tftp: 
Ushbu buyruq bilan biz joriy konfiguratsiyani masofviy TFTP-serverga 
nusxalaydi. 
Yoki teskari holat, TFTP yoki FTP-server konfiguratsiyani qayta tiklash 
uchun ishlatiladi: