7398b1cc-0a47-4d0e-b58e-dd2544d80cac pdf

 
17-21
 
ball“qoniqarli”
 
Mohiyatini  tushuntirish.  Bilish,  aytib  berish. 
Ma’lum  bir 
tasavvurga ega 
bo‘lish.
 
0-16
 ball 
“qoniqarsiz”
 
Fa
n bo‘yicha nazariy 
va amaliy bilimlarni bilmaslik
 
 
 
 
 
Fan o‘qituvchisi
  _______________   ________________   
imzo 
f.i.sh. 
 
 
Kafedra mudiri ________________   ________________   
imzo 
f.i.sh. 
 

---

285 
 
GLOSSARIY 
 
Atamaning 
o‘zbek 
tilida 
nomlanishi
 
Atamaning 
rus tilida 
nomlanishi
 
Atamaning 
ingliz tilida 
nomlanishi
 
Atamaning ma
’
nosi 
 
Adabiy til 
 
Литературны
й язык
 
Literary 
language 
umumxalq tilining 
ishlangan, sayqal berilgan, 
ma’lum bir me’yorga solingan 
shakli. 
Atama 
 
Термин
 
Term 
termin, fan-texnika, kasb-
hunarga oid bir ma’noli so‘z
. 
Gap 
 
Предложение
 
Sentence 
muomalaning eng kichik 
birligi, mazmun va grammatik 
jihatdan shakllangan, nisbiy 
tugallangan fikr. 
Grafika 
 
Графика
 
Graphics 
tilshunoslikda yozuvni 
o‘rganadigan bo‘lim.
 
Sheva 
 
Диалект
 
Dialect 
ma’lum bir hududdagina 
ishlatiladigan 
so‘zlar
. 
Fonetik 
yozuv 
 
Фонетическое 
письмо
 
Phonetic 
writing 
tovush o‘zgarishiga uchragan 
so‘zlarning yozilishi
. 
Nutq 
 
Речь
 
Speech 
 
fikrni so‘z orqali ifodalash 
qobiliyati, mahorati. 
 
Abzats 
 
Абзац
 
Paragraph 
xat boshi, satr boshi. 
Tezis 
Тезис
 
Thesis 
ilmiy asar, maqola, ma’ruza 
va shu shakldagi asosiy 

---

286 
 
 
g‘oyalarning qisqacha ifodasi
 
Termin 
 
Термин
 
Term 
umumadabiy  tilning  maxsus 
vazifa  bajaruvchi  bir  turi 
bo‘lib,  ishlab  chiqarish,  fan 
va  texnika  tiliga  mansub 
lisoniy  birlik,  bir  so‘z  yoki 
birikmadir. 
Terminologi
ya 
 
Терминология
  Terminology  muayyan 
fanning 
tushunchalar  tizimi  bilan 
o‘zaro  munosabatda  bo‘lgan 
terminlar 
jami 
sifatida 
ta’riflanadi.
Terminologiya 
–
 
fan-texnika, 
ishlab 
chiqarishning  xilma-xil  soha 
va  terminlar  majmui,  ya’ni 
yig‘indisidir. 
Mas
alan, 
matematika  terminologiyasi, 
tibbiyot 
terminologiyasi, 
iqtisodiyot  terminologiyasi 
va boshqalar.  
Terminologi
k tizimni 
tartibga 
solish 
Упорядочение 
системы 
терминологии
 
Regulating 
terminology 
system 
terminlarni 
to‘plash, 
sistemalashtirish, 
ilmiy 
nuqtai nazardan tadqiq etish. 
Semantik 
yoki leksik-
semantik 
yo‘l bilan 
yasash 
Словообразо
-
вание 
семантически
м, лексико
-
семантически
м путем
 
Organizing by 
semantic or 
lexical-
semantic 
ways 
o
‘zbek  tilshunosligida  so‘z 
ma’nosining 
o‘zgarishi, 
ma’noning 
ko‘chishi,
 
polisemantik 
so‘zlarning 
ba’zi  ma’nolari  orasidagi 
bog‘lanish 
uzilib, 
ayrimlarining  maxsuslanishi 
orqali  yangi  so‘zning  hosil 
bo‘lishi
. 
Morfologik 
usul 
Морфологи
-
ческий метод
 
Morphologic 
method 
leksemalar  hosil  qilishning 
keng  tarqalgan  yo‘llaridan 
biri 
bo’lib,  affikslar  orqali 
so‘z yasash.
 

---

287 
 
Sintaktik 
usul 
Синтакси
-
ческий метод
 
Syntactic 
method 
mustaqil  ma’noli  ikki  va 
undan  ortiq  so‘zlarni  bir
-biri 
bilan  grammatik  jihatdan 
birlashtirib ifodalash usuli. 
Fakt 
 
Факт
 
Fact 
ma’lumbir  haqiqatga  xizmat 
qiluvchi manba. 
Maqola 
 
Статья
 
Article 
nutq, kichik asar. To
ʻ
plam, 
jurnal, gazeta uchun yozilgan 
yoki ularda bosilgan, hajmi 
katta bo
ʻ
lmagan ilmiy yoki 
publitsistik asar 
 
Tahrir 
 
Редактирован
ия
 
Edit 
yozma 
ishni, 
asarni 
tuzatishlar  kiritib  yaxshilash, 
tuzatish. 
 
Sodda gap 
 
Простое 
предложение
 
Simple 
sentence 
 
bir ega-kesim birligidan 
iborat gap. 
 
Takroriy 
so
ʻ
z 
 
Повторное
 
 
слово
 
Repeating  
word 
 
bir so
ʻ
zning takroridan iborat 
bo
ʻ
lgan so
ʻ
z. 
Tasviriy 
ifoda 
 
Изобразитель
ное 
выражение
 
Figurative 
phrasing 
 
so
ʻ
zni obrazli qilib aytish. 
 
Sintaktik 
birlik 
 
Синтаксическ
ое единство
 
Syntactic unit  so
ʻ
z  birikmasi,  gap,  gap 
bo
ʻ
lagi. 
 
 
 
 

---

288 
 
Leksika 
 
Лексика
 
Lexicon 
tildagi 
barcha 
so
ʻ
zlar 
yig
ʻ
ndisi. 
 
 
Maqol 
 
Пословица
 
 
Proverb 
 
Hayotiy  tajriba  asosida  xalq 
tomonidan  yaratilgan, odatda 
ixcham  tugal  ma’noga  ega 
boʻlgan,  ixcham,  obrazli, 
tugal  ma’noli  va  hikmatli 
ibora. 
Esse 
 
Эссе
 
Essay 
erkin  kompozitsiyali  uncha 
katta  boʻlmagan  nasriy  asar 
bo‘lib,  esseda  narsa  va 
hodisalarga  yoki  shaxsga  oid 
subyektiv fikr bayon qilinadi. 
Taqriz 
 
Рецензия
 
Review 
adabiy  tanqid  janri  bo’lib, 
arab  tilida  ijobiy baho  degan 
ma’noni  anglatadi  va  yangi 
badiiy,  ilmiy  yoki  ilmiy-
ommabop 
asar 
tahlili 
hisoblanadi. 
Maqola 
 
Статья
 
Article 
publitsistik uslubga xos janr 
bo‘lib, 
unda 
kundalik 
ijtimoiy 
hayotda 
ro
ʻ
y 
berayotgan  voqea-hodisalar 
tahlil 
qilinadi; 
nazariy, 
ommaviy 
jihatdan 
umumlashtiriladi; 
davlat 
siyosati,  iqtisodiyot,  texnika, 
fan 
va 
madaniyatda 
erishilgan  yutuqlar  ilg
ʻ
or  ish 
tajribalari  aks  ettiriladi,  turli 
nuqsonlar tanqid qilinadi. 
 

---

289 
 
Rezyume 
 
Резюме
 
Resume 
fransuzcha  soʻz  bo’lib, 
yozilgan, 
aytilgan 
yoki 
oʻqilgan  narsaning  qisqa 
holatda  aks  ettirish,  qisqacha 
xulosa, 
biror 
narsaning 
yakuniy natijasi. 
 
Annotatsiya 
 
Аннотация
 
Annotation 
kitob, 
maqola 
va 
boshqalarning 
mazmuni, 
ahamiyati  haqida  qisqacha 
ma’lumot, qisqacha ta’rif
 
Abzats 
 
Абзац
 
Paragraph 
 matnning  bir  xat  boshidan 
keyingi 
xat 
boshigacha 
bo‘lgan qismi.
 
Tezis 
 
Тезис
 
Thesis 
ma’ruza, 
ma’lumot, 
xabarning  asosiy  mazmunini 
qisqacha aks ettirish. 
Xususiy 
hujjatlar 
 
Частные 
документы
 
Private 
documents 
tashkilotlarda 
matnning 
o‘ziga  xosligi,  betakrorligi, 
mazmun 
bayoni 
erkin 
bo‘ladigan hujjatlardir.
 
 
Namunaviy 
hujjatlar 
 
Образцовые 
документы
 
Exemplary 
documents 
boshqaruvning  muayyan  bir 
vaziyatlari  bilan  bog‘liq  bir
-
b
iriga  o‘xshash  va  ko‘p 
takrorlanadigan 
masalalar 
yuzasidan tuzilgan  matnlarni 
o‘z 
ichiga 
oladigan 
hujjatlardir. 
 
Qolipli 
hujjatlar 
Шаблоны 
документы
 
Model  
documents 
odatda, 
oldindan 
tayyorlangan 
bosma 
ish 
qog‘ozlariga 
yoziladigan 

---

290 
 
 
hujjatlardir. 
  Adres 
 
Адрес
 
Address 
pochta  jo‘natmalari  (xat  –
 
xabar, 
buyum 
va 
pul 
jo‘natmalari  kabilar)  ustidagi 
yozuv  bo‘lib,  unda  jo‘natma 
yetib  borishi  zarur  bo‘lgan 
joy  (qayerga),  uni  oluvchi 
shaxs yoki muassasa (kimga) 
nomi va jo‘natuvchi haqidagi 
ma’lumotlar 
(jo‘natuvc
hi 
adresi) ko‘rsatiladi.
 
 
Hisobot 
 
Отчет
 
Report 
muayyan 
vaqt 
uchun 
rejalashtirilgan 
ish 
yoki 
vazifa, 
topshiriqlarnig 
bajarilishi,  amaliy  dolzarb 
ishlar,  xizmat  va  ilmiy 
safarlar 
yakuni 
haqida 
ma’lumot beruvchi hujjatdir.
 
Bayonnoma 
 
Протокол
 
Protocol 
turli  yig‘ilish,  kengash  va 
boshqa  tur  anjumanlarning 
borishini, 
majlis 
qatnashchilarining chiqishlari 
va 
ular 
qabul 
qilgan 
qarorlarni  aniq,  siqiq  holda 
qayd qiluvchi rasmiy hujjat. 
Tasdiq xati 
 
Утвердитель
 
ное письмо
 
Confirmation 
letter 
ma’lum 
bir 
muassasa  
tomonidan 
yuborilgan 
iltimos  va  so‘rovlarga  javob 
tarzida 
yoziladigan 
xatlarning bir turi. 
Ilova xat 
 
Письмо
-
приложение
 
Appendix 
letter 
xatni qabul qilib oluvchilarni 
jo‘natiladigan 
hujjatlar 
haqida yozma xabardor qilish 
uchun  qo‘llanuvchi  qisqa
cha 

---

291 
 
xabar qog‘ozi.
 
Axborot xati 
Информацион
ное письмо
 
Information 
letter 
ma’lum 
tashkilot 
yoki 
shaxsni 
amalga 
oshirilayotgan 
tadbiridan 
xabardor qilish.
 
Muloqot 
Общение
 
Communica 
tion 
kishilaroʻrtasidagifaoliyatehtiy
ojlaridankelibchiqadiganbogʻl
anishlarrivojlanishiningkoʻpqi
rralijarayonidir. 
 Kommunik
atsiya 
Коммуника
-
ция
 
Communica 
tion 
lotincha 
“communicatio” 
soʻzidan  kelib  chiqqan  boʻlib 
umumiy  qilmoq,  bogʻlamoq). 
Fikr 
almashuv, 
aloqa. 
Haqiqatda 
konkret 
nutq 
sharoiti 
tinglovchiga 
soʻzlovchi  aytayotgan  voqea 
hodisani 
tezroq, 
osonroq 
tushunishga  yordam  beradi, 
kommunikatsiyani 
tezlashtiradi.  
Integrallash
uv 
funksiyasi 
Функция 
интегрализаци
и
 
Function of 
integration 
biznes  tashkilotlarining    turli 
xil  funksiyalari  oʻrtasidagi 
oʻzaro  munosabatlarni  amalga 
oshirishdir. 
Biznes 
muloqot 
Бизнес
-
общение
 
Business  
Communica 
tion 
–
 
biznesni 
yuritish, 
tashkilotning 
boshqaruvi, 
ixtiyoriy  tashkilotni  rasmiy 
ishlariga  rahbarlik  qilish  va 
shu 
kabilarni 
rasmiy 
maqsadda  yuboradigan  va 
qabul 
qiladigan 
barcha 
xabarlarni 
ifodalashda 
ishlatiladi.  
Ichki 
muloqot 
Внутреннее 
общение
 
Internal 
Insonlar  tashkilot  ichida  bir-
birlari bilan  muloqot qilishlari   

---

292 
 
Communica 
tion 
hisoblanadi.  
 
Tashqi 
muloqot 
Внешнее 
общение
 
External 
Communica 
tion 
Tashkilotdagi 
xodimlar 
tashkilotdan 
tashqaridagi 
shaxslar  bilan  muloqotlari 
hisoblanadi. 
Monologik 
nutq   
Монологическ
ая речь
 
Monologue 
(yunoncha  monos  bir,  yakka; 
logos  soʻz,  nutq)  soʻzlovchini 
oʻz  oʻziga  yoki  oʻzgalarga 
qaratilgan, 
javob 
talab 
qilmaydigan nutqi 
Dialogik 
nutqt 
Диалогическа
я речь
 
Dialogue 
Ikki  yoki  bir  necha  kishi 
oʻrtasidagi
 
ogʻzaki  muloqot, 
suhbat. 
 
Кontekst
 
 
Контекст
 
 
Context 
lotincha  contextus  qoʻshilish, 
ulanish, 
bogʻlanish) 
faqat 
kontekstgina  har  bir  soʻzning 
konkret  ma’nosiga  oydinlik 
kiritadi  
 
Differensiall
ash 
 
Дифференциа
ция
 
 
Differentiate 
(lotincha 
differentia 
farq, 
tafovut) 
biror 
narsani 
oʻrganishda  uning  tarkibiy 
qismlarini 
bir-biridan 
farqlamoq,  tarkibiy  qismlarga 
ajratmoq. 
Qisqa  
xabarlar  
xizmati 
(SMS) 
Сервис 
коротких 
сообщений
 
 
(СМС)
 
Short message 
service
 
mobil  telefonlar    orqali 
xabarlarni    joʻnatish  va  qabul 
qilish imkoniyatidir.  
Telekonfere
nsiya 
 
Телеконферен
 
ция
 
teleconferenc
e
 
ikki  yoki  undan  koʻproq 
odamlar  oʻrtasida  joylardagi  
elektron  muloqotdir. 

---

293 
 
Videokonfer
ensiya 
 
Видеоконфере
нция
 
videoconferen
ce
 
Ikki 
yoki 
undan 
ortiq 
foydalanuvchilar,    ikki  yoki 
undan  ortiq    joylar  oʻrtasidagi 
real vaqtdagi  video sessiya 
Mimik 
pantomima 
 
Мимическая 
пантомима
 
Mimic 
pantomime 
aniq  imo-
ishora,  ma’noli 
qarash, 
ragʻbatlantiruvchi 
yoki iliq tabassum. 
Diksiya 
 
Дикция
 
diction 
(lotincha dictio talaffuz qilish) 
- 
har  bir  boʻgʻin,  tovush, 
soʻzni  toʻgʻri  va  aniq  talaffuz 
etishning aniqlik darajasi. 
Ekstralingvi
stik omillar 
 
Экстралингви
стические 
факторы
 
Extralinguist
ic factors 
- 
tilga  bogʻliq  boʻlmagan 
shart-sharoitlar hisoblanadi. 
 
Fonetika 
 
 
Фонетика
 
 
phonetics 
tovushlarningpaydo boʻlishi va 
ularning  akustik  xususiyatini 
oʻrganuvchi 
tilshunoslik 
boʻlimi
. 
 
Pedtexnolog
iya 
 
 
Педтехнологи
я
 
Teaching 
te
с
hnology