73. Resurslar, tovarlar, xizmatlar va daromadlarning doiraviy aylanishi modelini izohlab bering

77. Inflyatsiyaning turlari (kelib chiqish sabablari) va oqibatlarini izohlang.
Talab inflyatsiyasi iqtisodiyotda talab keskin oshib ketishi va uni ishlab chiqarishning real hajmi bilan qondirish mumkin boʻlmay qolgan sharoitlarda kelib chiqadi. Yaʼni, toʻliq bandlilikka yaqin sharoitda iqtisodiyotning ishlab chiqarish imkoniyatlari oʻsib borayotgan yalpi talabni qondirolmaydi. Ortiqcha talab esa real tovarlar bahosining koʻpayishiga iqtisodiy bosim beradi va talab inflyatsiyasi kelib chiqadi. Yoki, oddiy soʻzlar bilan aytganda, “haddan ziyod pullar haddan kam tovarlarni ovlaydi”. Talab inflyatsiyasini keltirib chiqaruvchi asosiy sabablar aholining ish bilan toʻliq bandligi va ish haqining oshib borishi hisoblanadi. Demak, inflyatsiya talab, taklif, ish bilan bandlik, baho, ishlab chiqarish surʼatlari kabi koʻpgina omillarga bogʻliq.
Taklif inflyatsiyasi bu, mamlakat iqtisodiyotida tovar va xizmatlar taklifining kamayishi natijasida tovar va xizmatlar baholarining oshishidan paydo boʻladi. Bunday hollarda ortiqcha talab boʻlmasa ham tovarlarning baholari oshib boradi. Hatto ish bilan bandlik va YAIM ishlab chiqarish kamaygan yillari tovarlarning bahosi oshadi. Jami taklif qisqarishining asosiy sababi mahsulot birligiga sarflangan xarajatlarning oʻsishi hisoblanadi. Bunda nominal ish haqi, xomashyo va yoqilgʻi narxlarining oshishi natijasida ishlab chiqarish tannarxi ham oshadi.
Kutilmagan inflyatsiya daromadlarni debitorlar va kreditorlar oʻrtasida kreditorlar foydasiga qayta taqsimlaydi. Shuningdek kutilmagan inflyatsiya daromadlarni qayd qilingan daromad oluvchilar va qayd qilinmagan daromad oluvchilar oʻrtasida keyingilari foydasiga qayta taqsimlaydi.
Giperinflyatsiya boshqarib boʻlmaydigan inflyatsiya jarayoni boʻlib, ishlab chiqarish va bandlik darajalariga halokatli taʼsir koʻrsatadi. Yillik surʼati bir necha oʻn yoki yuz foizni tashkil etgan inflyatsiya pul tizimining boshlanayotgan yoki kuchayayotgan inqirozi belgisidir. Giperinflyatsiya uning halokatini, butun bozor mexanizmi falajlanishini anglatadi. Giperinflyatsiya sharoitida pul oʻzining qiymat oʻlchovi va almashinuv vositasi singari funksiyalarini bajarolmay qoladi. Normal iqtisodiy munosabatlar buziladi. Mablagʻlar ishlab chiqarishga emas, balki tovar-moddiy boyliklari jamgʻarishga yoʻnaltiriladi.