7-topshiriq

---

B A J A R D I : D A V R O N O V A   S E V A R A  

7-TOPSHIRIQ 

---

SAVOLLAR REJASI:   

•

1,Reproduktiv salomatlik tushunchasi.O‘smirlarda 

ro‘y beradigan psixologik, anatomik, fiziologik 

o‘zgarishlar.  

•

2. Jinsiy tarbiya va jinsiy yo‘l bilan yuquvchi ayrim 

kasalliklar to‘g‘risida ma’lumot. 

•

 3. Fuqarolarning reproduktiv salomatligini saqlash 

to‘g‘risida O‘Z RES qonuni 

•

 4. Yuqumli kasalliklar 

---

1,REPRODUKTIV  SALOMATLIK  TUSHUNCHASI.O‘SMIRLARDA  RO‘Y 

BERADIGAN  PSIXOLOGIK,  ANATOMIK,  FIZIOLOGIK  O‘ZGARISHLAR.  

 

Reproduktiv so‘zi Lotinchadan re - 

tiklanish, takrorlanish, produco – 

yarataman ma’nosini anglatadi. 

Reproduktiv-biologiyada organizmning 

o‘ziga o‘xshash organizmlarni yaritishi, 

ko‘payishi ma’nosini bildiradi. Reproduktiv 

salomatlik, ya’ni ayolning qachon va 

qanday sharoitlarda ona bo‘lishini 

navzorat qilish, onaning ham va undan 

tug‘ilajak bolaning ham salomatligi uchun 

maqbul shartsharoitlarni yaratish degani.  

---

---

2.  JINSIY  TARBIYA  VA  JINSIY  YO‘L  BILAN  YUQUVCHI  AYRIM 

KASALLIKLAR 

TO‘G‘RISIDA 

MA’LUMOT. 

 

O‘smir yoshlarning balog‘atga 

etish davri ularning organizmida 

o‘ziga xos psixologik va fiziologik 

o‘zgarishlar kuzatilishi, bu fiziologik 

jarayonlarning asosida o‘smirlar 

organizmidagi ichki sekretsiya 

bezlari ishining faollashuvi yotishi 

hamda bularning mutlaqo 

me’yoriy fiziologik jarayon 

ekanligini ta’kidlab o‘tish o‘rinli. 

Oila qurish 

va jinsiy 

hayotga 

tayyorlash  

---

Yoshlarning jinsi jihatdan yetilish jarayonlari 

fiziologiyasini  bilish, uni dav rlarga ajratib o‘rganish, 

har bir dav rning o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib 

chiqqan holda gigienik talablar qo‘yilishi v a 

tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatilishi muhim amaliy 

ahamiyatga ega 

Jinsiy etilish jarayoni 10 – 17 yoshlar orasidagi 

dav rni o‘z ichiga qamrab oladi v a bu dav rda ular 

organizmda jismoniy, ruhiy v a ahloqiy o‘ziga hos 

o‘zgarishlar sodir bo‘ladi.15-18 yashar o‘smir jinsiy 

jihatdan etiladi v a unda o‘zga jinsga nisbatan 

intilish mayli paydo bo‘ladi. Jinslar o‘rtasidagi 

masalalarga qiziqa boshlaydi; o‘smirning gav da 

shakli, ruhiyati, xulq-atvori o‘zgaradi.O‘smir tez 

o‘sadi, bu unga haddan tashqari tez o‘sganday 

tuyuladi, o‘smir o‘zini besunaqay sezadi, sut 

bezlari kattalashadi, o‘g‘il bolalarning yuziga 

husnbuzarlar toshadi.  

---

O‘smir o‘z holatidagi o‘zgarishlar 

to‘g‘risida ota-onalariga tushuntirishlari 

va ulardan bu borada bamaslahat 

to‘g‘ri tushunchalar olishlari lozim. Ota-

onalardan uyalib, zarur narsalar haqida 

tushunchalar o‘z vaqtida 

olinmasa,o‘spirin yoshlar bilmasdan og‘ir 

oqibatlarga, hatto fojealarga olib 

boradigan ishlar qilib, xatoliklarga yo‘l 

qo‘yadilar.  

Jinsiy balog‘atga yetish muddati har bir 

shaxsning jinsiga,  sharoitiga, millatiga, 

salomatligiga, yashash va boshqa 

xususiyatlariga qarab 11-12 yoshdan 

boshlanadi va qizlarda 18 yoshda, o‘g‘il 

bolalarda 19-20 yoshlarga borganda 

balog‘atga etadi.  

---

3. FUQAROLARNING REPRODUKTIV SALOMATLIGINI SAQLASH 

TO‘G‘RISIDA O‘Z RES QONUNI 

 

Qonunchilik palatasi 

tomonidan 2019 yil 15 

fevralda qabul 

qilingan Senat 

tomonidan 2019 yil 28 

fevralda 

ma’qullangan  

FUQAROLARNING 

REPRODUKTIV 

SALOMATLIGINI 

SAQLASH 

TO‘G‘RISIDA  

---

Ushbu Qonunning maqsadi 

Ushbu Qonunning maqsadi 

fuqarolarning reproduktiv 

salomatligini saqlash sohasidagi 

munosabatlarni tartibga 

solishdan iborat. 

1-

modda 

Fuqarolarning reproduktiv 

salomatligini saqlash to‘g‘risidagi 

qonun hujjatlari.Fuqarolarning 

reproduktiv salomatligini saqlash 

to‘g‘risidagi qonun hujjatlari 

ushbu Qonun va boshqa qonun 

hujjatlaridan iboratdir.Agar 

O‘zbekiston Respublikasining 

xalqaro shartnomasida 

O‘zbekiston Respublikasining 

fuqarolarning reproduktiv 

salomatligini saqlash to‘g‘risidagi 

qonun hujjatlarida nazarda 

tutilganidan boshqacha 

qoidalar belgilangan bo‘lsa, 

xalqaro shartnoma qoidalari 

qo‘llaniladi.  

2-

modda 

---

YUQUMLI KASALLIKLAR 

Jahon Sog‘liqni Saqlash Tashkiloti ( 

JSST ) yaxshi jinsiy tarbiya jinsiy 

faollikka olib kelmaydi, aksincha 

uni tutib turadi va yoshlarni kelgusi 

hayotga tayyorlaydi, degan 

xulosaga keldi. Jinsiy tarbiya 

qadriyatlar, madaniy me’yorlarga 

mos shakllanuvchi inson hatti 

harakatlariga kiradigan psixologik 

ta’sirlanishni ham nazarda tutadi 

Jinsiy 

tarbiya 

---

•

Bu diniy va an’anaviy konsepsiyalarni birlashtiruvchi madaniy 

merosning bir qismidir. Jinsiy tarbiy insonning 

biologikemotsional muhtojligi va madaniy meros orasidagi 

mutanosibligini topishga harakat qiladi va o‘z ichiga jinsiy 

a’zolar anatomiyasi va fiziologiyasini qamrab oladi, hamda 

shaxs turli qarashlar shakllanishida yuz beradigan o‘zgarishlar 

ham kiradi. Jinsiy tarbiya tarkibiga o‘zi va o‘zgalarga nisbatan 

hurmat, insonlararo munosabatlar, bo‘lajak jinsiy sherikka 

nisbatan hurmat va jinsiy munosabatlarda o‘zaro his-to‘yg‘ular 

ham kiradi. Yoshlarga jinsiy tarbiya insonning jinsiy moyilligiga 

nisbatan yaxshi munosabat bildirish, o‘zini o‘zi baholash 

qobiliyati shakllanishida va o‘zi mansub bo‘lgan jamiyat 

chegarasida jinsiy va reproduktiv ahloqqa nisbatan bir 

qarorga kela olish salohiyatining shakllanishida yordam berishi 

kerak. 

---

KASALLIKNI OLDINI OLISH QOIDALARI 

•

-Koronavirus keltirib chiqaradigan kasalliklar qayd etilgan 

davlatlarga borishdan oldin ehtiyot choralari bilan batafsil 

tanishish. -Tirik hayvonlar bilan savdo qilinayotgan bozorlarga 

tashrif buyuruvchilar, hayvonlar yoki uning mahsulotlari bilan 

muloqatda bo‘luvchi shaxslar muntazam ravishda umumiy 

gigiena qoidalariga qat’iy rioya qilishlari talab etiladi, ayniqsa 

har bir muloqotdan so‘ng qo‘lni sovunlab yuvish tavsiya 

qilinadi, yuvmasdan qo‘l bilan yuz, og‘iz va burunni ushlash 

ma’n etiladi. -Noma’lum va kasallangan hayvonlar, 

shuningdek ularning xom ashyolari bilan muloqot qilmaslik 

talab etiladi. -Bozorlar, do‘konlar binolarida, hamda ochiq 

maydonlardagi tuproqlarning hayvon chiqindilari bilan 

ifloslangan joylar bilan muloqotda bo‘lmaslik talab etiladi. -

Pishirilmagan va chala pishirilgan hayvon go‘shti xamda 

ularning mahsulotlarini iste’mol qilish taqiqlanadi. 

---

KASALLIKNI OLDINI OLISH QOIDALARI 

•

-Umuman xom go‘sht, sut va hayvon ichki a’zolari mahsulotlari bilan 

muloqotda ehtiyot choralari ko‘rilishi shart. - YUqoridagi qoidalarga 

ayniqsa, bozorlar va mollarni so‘yish punktlarida ishlovchilar hamda 

veterinariya xodimlari qat’iy rioya etishlari shart. -Ishlovchi xodimlar ish 

jarayonida himoya kiyimlari, niqob va qo‘lqop bilan ishlashi talab etiladi. 

Ishlatilgan himoya kiyimlarini xar kuni zararsizlantirish talab etiladi va 

uydagilar ushbu anjomlar bilan muloqotda bo‘lmasliklari shart. -Sanitar 

gigiena, shaxsiy gigiena chora tadbirlariga qat’iy rioya etish. -Oziq ovqat 

mahsulotlarini qaynoq suvda yuvib iste’mol qilish. -Ovqatlanishdan oldin 

va ko‘chadan kelganda qo‘llarni doimo kir sovun bilan yoki maxsus 

sanitar gellar bilan yuvib turish. -Tirik hayvonlarni sotish joylarida, go‘sht va 

go‘sht mahsulotlari bilan savdo qiluvchi joylarda, namligi yuqori bo‘lgan 

savdo joylarida muntazam ravishda dezinfeksiya ishlari olib borilishi talab 

etiladi. -YUqori nafas yo‘llari o‘tkir kasalliklariga chalingan bemorlar va 

ular bilan muloqotda bo‘lganlar kasallik yuqishining oldini olish 

maqsadida tibbiy niqobdan foydalanishlari kerak va niqob kuniga 3 

marta almashtirilishi shart.