7 sinfda o’quvchilarini (mutatsiya) jarayonini hisobga olgan holda qo’shiq o’rgatish

7-sinfda o’quvchilarining qo’shiq kuylash imkoniyatlari

• 7-sinfda musiqa o’qitish jarayoni yakunlanadi. Unda quyi sinflarda olingan bilim va malakalar chuqurlashadi, takomillashib umumlashadi. Ayniqsa, musiqani badiiy jihatdan mustaqil tinglab, uni mukammal idrok etib, yangi qo’shiqlarni mustaqil o’rgatish, hayotimizdagi musiqa faoliyatiga aktiv qatnashishga o’rgatib borish ishi nihoyasiga yetadi.
• Vokal xor ishlari: qo’shiq o’rgatish jarayonida ularni ovozlarini tarbiyalash ishi murakkablashadi. Chunki bu yoshda mutatsiya davri kuchayadi. Ayniqsa o’g’il bolalarda ovoz boylamlari yo’g’onlashib, ovoz registri bor oktavaga pasayadi. Natijada, o’quv va ovoz o’rtasidagi koordinatsiya buzilib, ba’zan bolalar intonatsiyani aniq kuylay olmaydilar. Bunday paytda o’qituvchi kuylash uchun qulay yo’llarini tushuntirishi kerak.
• Ovozni toliqtirmasdan, erki, ravon kuylashga o’rgatish kerak. Mutatsiya davrida bolalar ovozida kun sayin o’zgarish ro’y beradi. Buni hisobga olib o’z partiyasini ko’paytirish lozim. Yoki ovozlarni transportirovka qilib pastki tovushlarga tushirish lozim. Ovoz hajmi I-ovozlar (do1-mi2), II-ovozlar (sikich-re2) gacha bo’ladi. Tajribalar mutatsiya davrida ovozlarni to’g’ri taqsimlash, ovozlarni tekis chiqishi va qiyinchiliklarga duch kelmaslikka olib keladi. Tanlangan qo’shiqlar qahramona, lirik, estrada, o’zbek xalq qo’shiqlaridan bo’lsa, o’quvchilarga o’rganishga qiziqish uyg’otishi lozim.