7-sinf geografiyasi Sana

3.	Yangi mavzu bayoni
14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

Darsning maqsadi:
Ta’limiy maqsad: O`quvchilarga tuproq, uning tarkibiy qismlari(ona jinsi, organik tarkibi, tuproq eritmasi);o`lkada tarqalgan tuproq tiplari haqida tushunchalar berish
Tarbiyaviy maqsad: O`quvchilarga ekologik tarbiya berish, Vatanimizga mehr-muhabbat hislarini shakllantirish.
Rivojlantiruvchi maqsad:O`quvchilarni mustaqil fikrlashga o`rgatish, nutq madaniyatini o`stirish, o`z-o`zini boshqarishga yo`naltirish, hozirjavoblik, topqirlik xususiyatlarini rivojlantirish.
Dars turi: Ta’lim beruvchi, interfaol.
Dars o`tish metodi: Aralash, interfaol.
Dars jihozi: Globus, dunyo tabiiy kartasi, 7-sinf darsligi, atlasi, yozuvsiz xaritasi, jadvallar, tarqatma materiallar,
Texnik jixozlar:Kompyuter, multimedia, slaydlar.
I. Tashkiliy qism. 1.O`qituvchining kirish so`zi. Davomatni aniqlash. O`quvchilarni darsga hozirlash
II. O`tgan mavzuni so`rab baholash. 3.Biz bilgan bilimlar.
III. Yangi mavzu bayoni.
Tuproq — unumdorlik xususiyatiga ega boigan niurakkab tabiiy hosila. Odamlar qanday tuproqiar unumdor bolishini juda qadim zamonlardan bilganlar. Tuproqning hosil bo’lishi yer yuzida qattiq tog jinstarining yemirilib (nurab). maydalanishidan boshlanadi. Tog jinslari yemi nub, hosil boigan mavda, g’ovak tog’ jinslari hali tiiproq emas. Ular ruproqning 0110 fiii.ci, uiproq hosil qiluvchi fins/ar deyiladi. Bularga urug’ sepsangiz ko’karib chiqsa ham. lekin o’smaydi. hosil bermavdi. Ona jinslarga tirik va o’Igan organizmlar tushib. tog’ jinslari orasida chirisa, issiqlik. nam, havo va boshqalar tasir korsatsa. ona jinslar o’zgarib. asta-sekin tuproqqa aylanib boradi. Tuproqqa tushgan o’simlik va jonivorlarning qoldiqiari zamburuglar. bakterivalar. ishqonlar ta’sinida parchalanadi va yangi modda — chirindi (gumus)ga aylanadi.
Tuproqda yashaydigan chuvaichanglar, tunli qurt-qumursqalar. yer qaziydigan hayvonlar tuproqqa tushgan organik moddalarni, chirindilarni tuproq ona jinsi bilan aralashtiradi. M ikroorganizmlar faoliyati va suvning erituvchanlik xususiyati ta’sinida kimyoviy moddalar (azot, fosfor, temir, kally, kalsiy va boshqalar) o’simlik ildiziari so’nib oladigan enitmalar hosil qiladi. Shunday qilib. iuproq hosil bo’Iish jarayoni to’xtovsiz davom etadi.
Tuproqiar tarkibi, asosan. uch qismdan iborat boladi: 1) tuproqning ona finsi — har bin joycla tarqalgan tog’ jinslani; 2) tuproqning organik moddo/an— osimlik, hayvon qoldiqiari, mikroorganizmlar, tuproq hasharotlani. chinindi; 3) tuproq eritmnasi — osimlikiar uchun zarur moddalar erigan suv (eritma). Har qanday tuproqning unumdorligi ana shularga bog’liq. Tuproqiarning eng muhim xususiyati ularning unumdorligi, ya’ni ularning o’simliklarning o’sishi va rivojianishini ta’minlash quvvatidir.