7-seminar 1-топшириқ. Саволларга

2-топшириқ. Тест.


1. C
2. A
3. B
4. A
5. C
6. C
7. B
8. A
9. B
10. C
11. A
12. B
13. C
14. A
15. B

1. Илмий мавзу (илмий тадқиқот мавзуси) нима?

а.Тадқиқотчини мувофиқ объектни ўрганишга мажбурлаган сабаб;
б. Кейинги истиқболга эга якунланган ИТИ натижаси;
c.Тадқиқот предметининг ўрганилиши ва тавсифи ташкил қилинадиган йўналиш.
2. Тадқиқот предмети ва тадқиқот объекти атамалари нима билан фарқланади?
а. Тадқиқот объекти – кенг ва мавҳум тушунча, тадқиқот предмети – тор ва конкрет/муайяндир;
б. Тадқиқот объекти табиий фанлар билан боғлиқ, тадқиқот предмети эса – гуманитар фанлар билан;
c. Тадқиқот объекти – тадқиқотчининг эътибори қаратилган воқелик ҳодисалари ёки уларнинг бирон-бир томонлари, тадқиқот предмети эса – тадқиқотчи ўрганиш объектини қандай тушунишидир;
д. Тадқиқот объекти – хусусий бўлмаган умумий ҳодиса, тадқиқот предмети – хусусий, специфик ҳодисадир.
3. Илмий муаммо бу....?
а. Идрок этиш жараёнидаги хато натижаси;
б. Илмий изланиш жараёнида пайдо бўлган кутилмаган тўсиқ;
c.Объектга мос бўлмаган услубни қўллаш оқибатида пайдо бўладиган таърифдаги қийинчилик;
д. Талқин ва таъриф учун мувофиқ назарияни талаб қилган зиддиятли талқин ёки зарурий, етарли ва ишончли тушунтиришларнинг йўқлигида намоён бўладиган тадқиқ этиш объекти ҳақидаги тасаввурга хос зиддиятлар ва бири-бирини истисноэтувчи белгилар.
4. Илмий концепция нима?
а. Ўрганилаётганобъектнингхарактериҳақидакейингиисботёкирад этилишниталабқилгантахминлартизими;
б. Тадқиқотнингэнгривожланганиваисботланганназарийҳолатлариданбири;
c. Тадқиқотчинингилмийизланишнатижасидақилганасосийхулосаси;
д. Ўрганилаётган предмет ваҳодисаларгаасосийнуқтаиназар, уларнитизимлиёритибберишучунасосийғоя.
5. Тадқиқотмақсадивавазифаларинингфарқинимада?
а. Тадқиқотмақсади – буобъектнингнимаучунўрганилаётгани, тадқиқотвазифалариэсатадқиқотмақсадигаэришишучуншакллантирилишиважавобберилишилозимбўлгансаволлардир;
б. Тадқиқотмақсади–олимэришганҳақиқийнатижалар, тадқиқотвазифалариэсабунатижаларгаэришишимкониятинибергануслубвавоситалардир;
c.Тадқиқотмақсади–илмийизланишжараёнидаолимучунасосийбўлган, етакчиликқилганмантиқ, тадқиқотвазифалариэсамазкурмантиқасосидавужудгакеладиганизланишдастуридир;
д.Тадқиқотмақсади–ижтимоийбуюртмадоирасидатадқиқотнатижаларигақўйиладиганталаблар, тадқиқотвазифалариэсамазкурталабларнибажаришнингилмиййўлларидир.
6. Илмийуслубнима?
а. Тадқиқотобъектинингёйиқтавсифи;
б. Янги билимниолишнингуслубивақўлланмаларинингтизими;
c. Мазкурфандаҳукмронликқиладигантадқиқотларйўналиши;
д. Назардатутилгантадқиқотнингбатафсилрежаси.
7. Қуйидагитавсифларнимувофиқилмийкатегорияларнингномларибиланбоғланг, бунда категория номининграқамлииндексиниунингтавсифиёнидакўрсатинг: қонун (1), гипотеза (2), илмийфакт (3), илмийғоя (4).
а. Оқибатничиқарибкелтирувчисабабҳақидагиилмийасослангантахмин;
б. Хулосанингасосидабўлганалоқаларнингмажмуасинианиқламаганҳолда, оралиқдалилларсизинтуитивтушунтириш; бундайтушунтиришнингилмийлигимавжудбилимгабўлгантаянишбилантаъминланади;
c.Объективвоқеликнингҳодисаси, уҳақидабилимишончли, илмийисботланганҳисобланади;
д. Мувофиқсинфҳодисаларинингбарчасигахосбўлгантабиатважамиятдагиҳодисаларўртасидагиаҳамиятли, зарурий, барқарор, такрорланадиганмуносабат [алоқа].
8. Қуйидагитавсифларнимувофиқилмийкатегорияларнингномларибиланбоғланг, бундакатегорияномининграқамлииндексиниунингтавсифиёнидакўрсатинг: асоснома (1), тавсиф (2), парадокс (3), тушунтириш (4).
а. Маълумниномаълуморқалитушунтириш, ўрганилаётганобъектнибошқаларданфарқловчимезонларинишакллантиришҳамдамазкуробъектнингтузилишвақўлланишингўзигахосуслублариникўрсатишимкониятиниберувчимантиқийуслуб;
б. Объектга хос хусусиятларни ушбу хусусиятларни шартлаб берувчи қонуний омилларини аниқлаб кўрсатиб бериш орқали мавжудлигини аниқлаш;
c. Ҳимоя қилинаётган тезисни, рад этилаётганан титезисни, исботлаш ва рад этиш воситаларини баҳолаш жараёни; исботлаш танловини мақсадга мувофиқлигини аниқлаш, исботлаш мақсадларини асослаб бериш ва ҳоказо.
9. Нима сабабдан филология гуманитар фанларга мансуб?
а. Чунки ўрганишининг асосий объекти матндир;
б. Чунки унинг таркибига тилларни ўрганадиган фанлар киритилган;
c.Чунки у "матннинг тил ва стилистик таҳлили орқали инсоннинг маънавий маданиятини ўрганади";
д. Чунки у "инсоний вазифалардан асосийсини – инсонни саналадиган буюмга ёки ўз ҳиссиётларининг аксига айлантирмай бошқа инсонни (бошқа маданият, бошқа даврни] тушуниш каби вазифани" бажаришга ёрдам беради.
10. Матнни филологияда ўрганишнинг роли қандай?
а. Матн – филология фанларининг муҳим объектларидан бири, унгабарчафилологикфанларбевоситаёкибирон-бирвоситаорқалимурожаатқилади;
б. Матн – материалнингманбасибўлиб, у филологикўрганишнингэнгаҳамиятли объектлариниажратишимкониятиниберади;
c. Матн – филологиянингбошланғичҳақиқийлигибўлиб, унгақаратилганликфилологиягаинсонмаънавий борлиғинингбутунчуқурлигивакенглигиниўз ичига қамраболишимкониятиниберади;
д. Матн – филологиктадқиқотнингнатижаларинингўзифодасинитопишивауларниилмийҳамжамиятганамоёнэтишнингэнгкўпучрайдиганшакли.
11. Илмийўқишнатижаларинимустаҳкамлашнингқандайуслубиқуйидакелтирилган: "Ўқилаёлганматнданишлаётанмавзусинуқтаиназаридантадқиқотчиучунқизиқарлибўлганҳолатлараксариятҳоллардабевоситаиқтибоссифатидаолинади. Одатдабуҳолатданўзиданёлғизёкизарурияттуғилгандабошқаҳолатларбиланбиргаликда, жумладанмазкурмавзубиланбоғлиқбўлган, аммобошқаманбаларданолинганҳолатларбиланбиргаликдаишлатишмақсадидабубарчаҳолатларалоҳидакарточкадақайдэтилади. Ҳарбиркарточкадаиқтибосолинганманбаҳақидатўлиқмаълумотларни, иқтибосжойлашганбетникўрсатишлозим".
а. Иқтибос-конспект;
б. Режа-конспект;
c. Танлабёзиболиш;
д. Тезислар.
12. Илмийўқишнатижаларинимужассамлаштирилганшаклисифатидарежаватезисларнитавсифловчифарқларқаториданэнгаҳамиятлилариникўрсатинг:
а. Режаодатдакаттаҳажмгаэгабўлганманбабўйичатузилади, тезисларэсанисбатанкичикманбаасосидатузилади;
б. Режаманбамазмунинингумумийсхемасибўлса, тезислармуаллиффикринисоддалашганбўлсада, аммоидрокэтишучунаниқшаклдатақдимэтиб, манбанингэнгаҳамиятлиназарийҳолатлариниетказибберади;
c. Режанитузишодатдаманбагақайтишниназардатутади, тезисларэсаякунийбўлиб, қайдэтишвоситасиорқалибирламчиманбагатакрориймурожаатэтишниталабқилмайди;
д.Манбанимантиқийтузилмасихадданзиёдмураккаббўлсарежанитузишяхшироқнатижаберади, мантиқийжиҳатдансоддабўлганманбамазмунинитезисларяхшироқаксэтади.
13. Лингвистларқўллайдигантилматериалинингянабирманбасиникўрсатинг:
а. Жонлинутқ;
б. Матн;
c. Луғат.
д. Сўз.
14. ИТИнингтузилмавиймантиқийсхемасинима?
а. Илмийишнинганиқрежаси;
б. Тасвирлашмантиғига мосумумийталабларниаксэттирувчиилмийматннитузилишинингумумийстандартлари;
c. Илмийишнингмавзукомпозицияси;
д. Тадқиқотпредметинингтасвиринамоёнбўладиганйўналиш.
15. Илмийматннитаҳрирқилишнима?
а. Ўз фикрларинингифодасини, тилшаклинианиқлаштиришмақсадидамуаллифамалгаоширганматнтузатиши;
б. Мазкурматннингбўлғусиўқувчисинингманфаатларини таъминлашмақсадида профессионал муҳаррирамалгаоширадиганматннингўзигахостанқиди;
c. Матннингорфографиквапунктуационжиҳатдантўғрилигини корректор томонидантекширилиши;
д. Муаллифтомонидандастлабкисиновбосмаматннингқўлёзмасигамувофиқлигигатекшириш.