7-mavzu. Yoʻriqnoma, nizom, ustav, tilxat,TUSHUNTIRISH XATI Yoʻriqnoma

Ish yuritishni joriy qilish haqida
YOʻRIQNOMA
Yoʻriqnomaning matni boʻlimlardan tarkib topadi, boʻlimlar modda va bandlarga boʻlinishi mumkin. Yoʻriqnoma odatda, «Umumiy qoidalar» deb ataladigan kirish qismidan boshlanadi. Unda yoʻriqnomaning maqsadi, rioya qilinish doirasi, foydalanish tartibi va boshqa umumiy masalalar koʻrsatiladi. Matnning asosiy qismi aniq koʻrsatma beruvchi xususiyatga ega boʻladi. Bunda «lozim»,«kerak», «zarur», «yoʻl qoʻyilmaydi», «mumkin emas» kabi soʻzlar qoʻlla­nadi. Matn uchinchi shaxs nomidan yoki shaxssiz bayon qilinadi.
Yoʻriqnomalar ichida xodimning lavozim (mansab) yoʻriqnomasi alohida guruhni tashkil etadi. Unda umumiy qism, xodimning vazifalari, burchlari, huquqlari, ishni baholash mezoni va xodimning javobgarligi koʻrsatiladi. Lavozim yoʻriqnomasini xodimning bevosita rahbari ishlab chiqadi, soʻng boʻlim mudiri yoki muassasa rahbari tasdiqlaydi. Chunonchi, bosh buxgalter muassasaning boshqa buxgalter xodimlar uchun, bosh muhandis qurilish-montaj ishidagi yoki boshqa sohadagi xodimlar uchun lavozim yoʻriqnomalari ishlab chiqadi.
Bunday yoʻriqnomalar, boshqalar kabi, muassasa yoki uning boshqaruv organlari tasdiqlagandan soʻng yuridik kuchga kiradi.
Lavozim yoʻriqnomasining oʻziga xos zaruriy qismlari bor:
1. Muassasa yoki uning boʻlinmasi nomi (aksariyat hollarda
hududiy-ma’muriy boiinish asosida).
2. Hujjatning nomi (lavozim yoʻriqnomasi).
3. Tasdiqlash ustxati.
4. Sanasi.
5. Shartli raqami.
6. Joyi.
7. Sarlavhasi.
8. Matni.
9. Imzo.
Qoida, metodik tavsiyan oma, metodik koʻrsatma kabi amaliyotda koʻp qoilanadigan hujjatlar ham mohiyat-e’tibori bilan keng ma’noda yoʻriqnoma hisoblanadi.
Qoida - muayyan harakat tartibotini belgilaydi (masalan, idora joylashgan uy-joydan foydalanish qoidasi; arxivga hujjat materiallarini topshirish qoidasi) yoki oʻrnatilgan me’yor asosida bajariladigan xatti-harakatni koʻrsatadi (ichki mehnat tartibi qoidalari, oliy oʻquv yurtiga qabul qilish qoidasi).