7-mavzu. O‘zbekistonda iqtisodiy islohotlarning amalga oshirilishi, bozor munosabatlarining shakllanishi

Demokratik  jamiyatning  asosi  bo‘lgan  erkin  bozor  iqtisodiyotining  tub 

belgilari 

 

 

 

 

 

 

 

Эркин бозор 

иқтисодиётин

инг туб 

белгилари 

Тадбир-

корлик 

ва 

танлов 

эркинли

ги 

Шахси

й 

манфаа

т, наф, 

фойда 

омилиг

Рақо-бат 

Хусус- 

ий 

мулк

 

Эркин  

нарх  

тизими

 

Давлатни

нг 

иқтисодиё

т-га 

аралашу-

винингчек

---

 

 

 

 

 

Bozor  munosabatlariga  o‘tishning  huquqiy  asoslarining  yaratilishi.  Iqtisodiy 

islohotlarning besh tamoyilini amalga oshirilish mexanizmi. 

O‘zbekistonda  shakllanayotgan  hususiy  mulk  Bozor  iqtisdiyoti  sharoitida 

mulkchilik  yangi  shakllari  va  munosabatlarining  xuquqiy  asoslari. 

O‘zbekistonda  mulkchilik  huquqiy  iqtisodiy  o‘zgarishlarning  asosi  hisoblanadi. 

Respublikamizda  mulkdor  huquqi  qonun  bilan  tan  olingan  va  himoya  qilinadi. 

Bozor iqtisodiyoti sharoitida mulkchilikni tashkil etish shakllari:  

1. Davlat mulki: respublikamizdagi ma’muriy-hududiy birliklarning mulklari 

(kommunal  mulklar  ham  kiradi).  Davlat  mulkiga:  1)  er  va  er  osti,  ichki  suvlar, 

o‘simliklar  va  hayvonot  dunyosi,  respublika  hududi  doirasidagi  havo  havzasi.  2) 

O‘zR  boshqaruvi  va  davlat  hokimiyati  organlari  mol-mulklari.  3)  Respublika 

xalqlari  madaniy  va  tarixiy  qadriyatlari.  4)  Respublika  byudjeti  vositalari,  oliy 

o‘quv yurtlari va h.k. 

2. Xususiy mulk: o‘z mol-mulkidan o‘z erki bo‘yicha foydalanish va tasarruf 

etish,  unga  huquqiy  jihatdan  xususiy  egalikni  bildiradi.  Xususiy  mulk-

mulkchilikning  boshqa  shakllari  bilan  bir  qator  daxlsiz  va  davlat  tomonidan 

himoyalaniladi. 

3. Jamoa  (shirkat  yoki  fermer)  mulki:  oilaning  mol-mulkini,  mahalla 

mulkini,  yuridik  shaxslar  bo‘lgan  kooperativlar,  ijara,  jamoa  korxonalarining, 

jamoat  va  diniy  tashkilotlarning,  turli  xo‘jalik  jamiyatlari  va  shirkatlari,  fererlar, 

assotsiatsiyalar va boshqa birlashmalar mulklarini o‘z ichiga oladi. 

4. Boshqa  davlatlar  va  xalqaro  tashkilotlarga  qarashli  yuridik  va  jismoniy 

shaxslarning mulklari: O‘zbekiston hududida joylashgan va xorijiy yuridik hamda 

jismoniy  shaxslarga  foydalanish  uchun  berilgan  mol-mulklar  va  nomulkiy 

huquqlar kiradi. 

5. Mulkchilikning  aralash  shaklida:  erishilgan  bitimga  ko‘ra  mol-mulkning 

ma’lum  bir  qismi  davlat  va  nodavlat  yuridik  yoki  jismoniy  shaxslarga  tegishli 

bo‘lishi mumkin. Ikki tomonning hamkorligida amalga oshiriladi.