7-мавзу Ноосфера ва техносфера Режа Ноосфера концепцияси Техносфера ва унинг моҳияти

2- Техносфера


Техника илмининг хусусиятлари
Техника термини “Диалектики техне” атамаси асосида шаклланган. Техника фалсафасида техника ва илм- фан нисбати, техника илмининг табиати тўғрисидаги масалалар алоҳида ўрин эгаллайди.
Техника илми илмнинг қуйидаги масалалар доирасини қамраб олувчи алоҳида туридир: техника объектининг генезиси ва ижтимоий моҳияти; техникавий объектнинг ривожланиш қонуниятлари; технология жараёнларининг ривожланиш қонуниятлари ва тамойиллари. Жараёнлар идеал тарзда, «соф» кўринишда тикланадиган табиёт илмига оид билимдан фарқли ўлароқ, техника илмида реал конструкциялар шароитига маълум яқинлашишлар асосида олинади. Техника илми амалий йўналишга эга бўлиб, норматив ҳужжатларда мустаҳкамлаб қўйиладиган тушунчалар мазмунини стандартлаштиришда ўз ифодасини топади.
Техника илми техникавий объектларни (асбоб, техникавий қурилма, техника воситаси, техника тизими ва бошқалар) ҳамда технологик жараёнларини (қурилиш, маҳсулот ишлаб чиқариш, асбоб-ускуналарни ишлатиш ва бошқа шу кабиларни) таърифловчи тушунчалар билан иш олиб боради.
Техникавий объект – техникавий вазифани бажарадиган табиий ёки сунъий предмет. Унинг мавжудлиги инсон фаолияти билан боғлиқ. Унда ишлаб чиқариш вазифалари объектлашган ва у одамлардаги билимни гавдалантирувчи восита сифатида майдонга чиқади. Техникавий объектда табиий предметдаги таркибий қисмларнинг тасодифий бирлиги ўрнига техникавий объектнинг қурилмавий барқарорлигини таъминловчи ҳамда унинг ўз-ўзидан емирилишига тўсқинлик қилувчи зарурий ва қонуний бирлиги юзага келади.
Технологик жараён ёки технология - техникавий объектнинг ўзгартирилаётган предмет билан ўзаро таъсири жараёнидир. У мазкур ўзаро таъсир усуллари, техникавий объектнинг таъсир кўрсатиш изчиллиги, предметнинг ўзгариш жараёнларидан иборатдир.
Техника илмининг ўсиши техника тараққиёти ва технологиялар ривожининг асосий тамойиллари билан белгиланади. Қурол ясаш соҳасида фаолият илм-фан ривожига қадар бўлган техника илмининг асоси ва манбаидир. Техника илми ривожидаги сифат ўзгариши машина техникасининг пайдо бўлиши билан боғлиқдир. Бунинг натижасида ХVШ асрнинг охири ва ХIХ аср бошларида машиналар механикаси пайдо бўлди. ХIХ аср ўрталарига келиб, машина техникасининг тузилишига кўра мураккаб ва бажарадиган вазифасига кўра ранг-баранг энергетик, транспорт, ахборот тизимларини яратишга қаратилган бутун бошли техника фанлари мажмуи шаклланди. ХIХ асрда техникага оид илмлар гуркираб ривожланди. Техника илми бугунги кунда фаннинг ўнлаб, юзлаб алоҳида соҳаларини қамраб олган.