7-мavzu: Nafas fiziologiyasi. Gaz almashinuvi va uni boshqarishi. Reja

Pnevmotoraks. Ko‘krak bo‘shlig‘i ochilganda, masalan, jarohatlanishda yoki ko‘krak ichi operatsiya qilinganda plevra bo‘shlig‘idagi bosim atmosfera bosimiga teng bo‘lib qoladi, o‘pka bujmayadi va ko‘krak qafasn nafas harakatlariga ergashmaydi, ochiq pnevmotoraks vujudga keladi. O‘pkaga traxeya orqali sun’iy yo‘l bilan ritmik ravishda havo yuborib turilmasa, ikki tomonlama ochiq pnevmotoraks o‘limga olib boradi. Odamning ko‘krak devorini shprits ignasida teshib, plevra bo‘shlig‘iga ozgina havo yuborish yo‘li bilan sun’iy yopiq pnevmotoraks vujudga keltirilsa, o‘pka qisman bujmayadi. Qisman bujmaygan bunday o‘pka Donders modelidagi o‘pka singari nafasda qatnashaveradi; nafas olish paytida kengayadi va nafas chiqarish paytida puchayadi. Biroq o‘pkaning elastik cho‘zilish kuchi kamayadi, bu esa sil kasalligi bilan og‘rigan bemorlarda o‘pka to‘qimasining parchalanishidan hosil bo‘lgan patologik bo‘shliqlar (kavernalar)ning berkilishiga va yallig‘lanish protsesslarining bitishiga yordam beradi. Biroz vaqt o‘tgach plevra bo‘shlig‘idagi havo so‘rilib ketadi va o‘pka yana yoziladi.

Pnevmotoraksni saqlab tu.rish uchun plevra bo‘shlig‘iga qaytadan havo yuborish zarurati shundan kelib chiqadi.